چاقی و فشارخون امروزه سهم بالایی از مرگومیرهای را در جوامع مختلف به خود اختصاص دادهاند و از این بابت نگرانی جوامع پزشکی را سبب شدهاند. بافتهای چربی که در قسمتهای مرکزی بدن تجمع مییابند، برای ادامه حیات به اکسیژن نیاز دارند. به همین دلیل از اکسیژن خون مصرف نبوده بدین ترتیب قلب و شریانهای برای تأمین اکسیژن اندامهای بدن، تحتفشار مضاعف قرار میگیرند. ازاینرو چاقی سبب بروز فشارخون شده و یکی از دلایل شیوع این بیماری به شمار میرود.
البته احتمال ابتلا به بیماریهای مزمن نیز در افرادی که با عوارض چاقی درگیر هستند، بسیار بالا است و هر بار خطری جدید آنها را تهدید مینماید. گاهی باید با پرفشاری خون مواجه شوند و گاهی نیز با دیابت و مشکلات آن دستبهگریبان گردند. در بعضی مواقع نیز با سکته مغزی و سرطانها مبارزه نمایند. معضل از آنجایی پررنگتر خود را نشان میدهد که هرچه بر وزن افزوده شود، تمامی این مصائب نیز شدت یافته، بهگونهای که افراد چاق 6 برابر بیشتر از افراد معمولی جامعه با بیماریهای مختلف درگیر میشوند.افراد چاق با داشتن رژیم لاغری مناسب می توانند خود را در مقابل در گیری با بیماری فشار خون ایمن کنند

چاقی و فشارخون-راسپینا کلاب
در این مطلب سعی میکنیم به چاقی و فشارخون پرداخته و یافتهها و تحقیقات علمی مربوط به این دو بیماری را باهم مرور نماییم و تأثیر این دو بر یکدیگر را موردبررسی قرار دهیم.
فشارخون چیست؟
فشارخون به میزان خون عبوری از رگها و مقاومت جداره رگها در برابر این جریان اشاره دارد. هرچه مقاومت رگها کاسته و فشارخون افزایش یابد خطر بیشتری فرد را تهدید میسازد. گاهی رگها به دلیل تجمع چربی بر جدارهشان باریک شده و این امر بر کیفیت خون عبوری تأثیر منفی میگذارد. به همین دلیل سبب افزایش فشارخون و مختل شدن سلامتی به اشکال مختلف میگردد. با تغییر نامناسب سبک زندگی انتظار میرود قشر وسیعی از جامعه با چاقی و فشارخون مواجه بوده و ضربان قلب مناسبی نداشته باشند.
پرفشاری خون امروزه بیماری رایج جوامع است که اگر برای آن دستورالعملها و پروتکلهای بهداشتی خاصی تنظیم نشود میتواند، بهراحتی بخش عظیمی از نیروی کار کشورها را زمینگیر و ناتوان سازد. مشکل آسیبزایی این بیماری حتی در صورت عدم نمایش علائم بالینی همچنان پابرجا است.

فشارخون چیست؟-راسپینا کلاب
ازاینرو ناگاه فرد با عوارضی چون ناراحتی چشم، کلیه، مغز و … به پزشک مراجعه نموده و برای وی فشارخون بالا تشخیص داده میشود. درگیری عروق خونی که در فشارخون حاصل میشود، مسلماً مشکل را برای تمامی اندامها به ارمغان میآورد. ازاینرو سنجش منظم فشارخون و ارزیابی آن بهمنظور حفظ سطح نرمال این عارضه، یکی از ضروریات باهدف دفع آفات و امراض ناشی از این بیماری است.
علائم مختلف فشارخون بالا:
اگرچه ادعا میشود فشارخون میتواند تا سالها در بدن افراد چاق وجود داشته اما علائمی از خود نشان ندهد. ولی بهمنظور برطرف نمودن خطرات احتمالی بهتر است، در صورت بروز هرگونه عارضهای چون سردردهای طولانی، تنگی نفس، خوندماغ و گرگرفتگی به پزشک معالج خود مراجعه نمایید و تست فشارخون را انجام دهید. البته گاهی نیز فشارخون بالا خود را با نشانههای دیگری مانند سرگیجه، درد قفسه سینه، تغییر در بینایی و خون در ادرار نشان میدهد. در صورت بروز این علائم عارض از فشارخون، هرگونه بیتوجهی میتواند به مرگ فرد منجر شوند، زیرا این نشانهها نیاز فرد را به مراقبتهای فوری پزشکی میرساند. بررسی فشارخون 2 بار در سال و دوری از فاکتورهای تشدیدکنندهی این بیماری خصوصاً برای افراد مبتلابه چاقی و فشارخون بهمنظور جلوگیری از وقوع عوارض شدیدتر آن مانند مرگ الزامی است.
عوامل تأثیرگذار بر فشارخون:
پزشکان برای آنکه بتوانند برآورد دقیقتری از عوامل تأثیرگذار بر فشارخون به دست آورند، پرفشاری را به دو نوع مجزا تقسیمبندی نمودهاند. پرفشاری اولیه و پرفشاری ثانویه که هرکدام عوامل خاصی بر بروز و ظهور آنها مؤثر است، هر دو جزء این دستهبندی به شمار میروند. آنچه در ایجاد فشارخون دخالت دارد، بهصورت دقیق مشخص نیست، اما موضوعی که مشهود است، تأثیر چند عامل مختلف بهصورت همزمان میباشد که در ادامه بیشتر باب آنها سخن میگوییم.
· پرفشاری اولیه یا اساسی:
پزشکان با ارزیابی عوامل مؤثر در پرفشاری اولیه به مجموعهای از مؤلفهها مانند ژنتیک، تغییرات فیزیکی بدن و تأثیرات محیطی برخوردهاند. تمامی این مشخصهها باعث بروز مکانیسم افزایش تدریجی فشارخون در بدن شده است. ازاینرو میتوان نتیجه گرفت این نوع پرفشاری با گذر زمان ایجادشده و باگذشت زمان نیز برشدت آن افزوده میشود. انتقال ژنهای معیوب، جهشهای ژنتیکی و ناهنجاریهای ژنی همگی سبب انتقال این بیماری از والدین به فرزندان میشود؛ بنابراین در این برهه بین چاقی و فشارخون هیچ رابطهای وجود ندارد و فقط حاکمیت وراثت است که نقش ایفا مینماید.

عوامل تأثیرگذار بر فشارخون-راسپینا کلاب
همچنین تغییر در نحوه عملکرد دیگر ارگانها مانند عدم کارد کرد صحیح کلیهها نیز تا حد زیادی احتمال تغییر در فشارخون را سبب میشود. کاهش یا افزایش میزان مواد موجود در خون مانند نمک، پتاسیم و… که درنتیجه فعالیت ناقص کلیهها ایجاد میشوند، زمینهساز تحول در فشارخون میباشد. البته محیط زندگی ازنظر درصد آلودگی، سموم، گازهای گلخانهای، رژیمهای خاص غذایی حاکم بر مناطق جغرافیایی و … نیز تأثیر بسزایی در بروز پرفشاری خون اولیه دارد. بدین ترتیب برآورد میشود که این نوع پرفشاری میتواند با افزایش وزن و تودههای چربی با شدت و سرعت بالایی رخ دهد. ازاینرو چاقی را در این نوع پرفشاری اثرگذار دانسته و افراد را بهتناسب اندام برای رهایی از آن تشویق میسازند.
· پرفشاری ثانویه:
فشارخون ثانویه با بروز برخی از بیماریها در بدن به وجود میآید، بدین ترتیب فرد اغلب در بروز آن مقصر نیست. شدت بالای رشد این نوع فشارخون آن را پرخطرتر از نوع یک قرار داده است. اکثراً برای افرادی که به بیماریهای کلیوی، آپنه انسدادی خواب یا نقص مادرزادی قلبی دچار هستند نرخ بالاتری از ابتلا به این بیماری را گزارش میکنند. همچنین مشکلات غده تیروئید، غده آدرنال، تومور غدد درونریز نیز میتواند، شانس ابتلا به پرفشاری ثانویه را در چنین افرادی بالا ببرد. البته نباید فراموش کرد که عوارض برخی از داروها، مصرف الکل و مواد مخدر نیز میتواند، شمارا مستعد پرفشاری خون و بهتبع آن بیماریهای قلبی نماید.
اثرات نامطلوب فشارخون بالا بر دیگر اعضای بدن:
فشارخون آهسته و آرام در بدن به وقوع پیوسته و در سکوت کامل به تخریب ارگانهای داخلی بدن میپردازد. درصورتیکه فرد دیر به وجود این عارضه در بدن خود پی ببرد، عوارضی دردناکتر دامنگیر وی میشود.
· فشار خون و آسیب به جداره رگها:
رگها در حالت طبیعی باآنکه دارای بافتی محکم هستند، انعطافپذیر بوده و محیطی امن را برای عبور خون فراهم میسازند. فشارخون با صلب چنین ویژگی از رگها زمینه منقبض و سفت شدن و درنهایت باریکی رگها را فراهم میسازد. بدین ترتیب مواد غذایی و خصوصاً چربیها در رگها رسوب نموده و گاهاً سبب مسدود شدن رگها میشوند. عدم خونرسانی و قطع انتقال اکسیژن به اندامهای بدن امکان صدمه را به آنها فراهم ساخته، ازاینرو دامنه تهدیدات را گسترده میسازد.

فشار خون و آسیب به جداره رگها-راسپینا کلاب
· فشار خون و بیماریهای قلبی:
احتمال بروز سکته قلبی و حملات و آسیبهای قلبی در افراد مبتلابه فشارخون، بالا است. فشارخون قلب را به فعالیت بیشتری وامیدارد. از طرفی اگر فرد به چاقی نیز مبتلا باشد که چربیها اکسیژن بیشتری را از قلب میطلبند. تمامی این عوامل قلب را درگیر مشکلاتی چون نارسایی، آریتمی، حمله و گاهاً مرگ مینماید. ازاینرو ادعا میشود که چاقی و فشارخون سهم بالایی در مرگومیرهای جوامع دارند.
· فشار خون و آسیبهای مغزی:
از بین رفتن سلولهای مغزی به دلیل عدم تغذیه آن توسط خونی غنی از اکسیژن امری رایج و حتمی است. فشارخون با مختل نمودن جریان مطلوب خون و انسداد موقت جریان خون، آسیبهای جبرانناپذیری را به بافت حساس مغز وارد میسازد. کاهش تغذیه خونی مغز یعنی کاهش استدلال، توانایی یادگیری و یادآوری و … که هرکدام آینده زندگی افراد را به مخاطره میاندازند.
راههای تشخیص پرفشاری خون در افراد چاق:
راه سختی برای تشخیص پرفشاری خون ر پیش نیست و با یک ویزیت ساده و اندازهگیری فشارخون میتوان تشخیص بر وجود یا عدم وجود چنین بیماری در فرد داد. فقط باید به خاطر داشت که برای کسب نتیجهای دقیق این تست چندین بار و در نوبتهای مختلف انجام شود تا تصمیم قطعی از سوی پزشک اتخاذ گردد. وجود استرسهای روزانه، مصرف غذایی خاص و … ممکن است، سبب نمایش فشارخون بالا در فرد شوند. ازاینرو آزمایش در چندین نوبت صورت گرفته تا فشارخون بالای پایدار تأیید گردد. پس از تشخیص پرفشاری پزشک آزمایشهای مختلفی را بهمنظور کشف بیماریهای زمینه تجویز مینماید که از آن میتوان به آزمایش ادرار، غربالگری کلسترول و تست فعالیت الکتریکی قلب اشاره نمود. البته دیگر آزمایشهای خون، سونوگرافی قلب و کلیهها و … کمک میکنند تا اثرات ناشی از فشارخون بر اندامها رد یا تأیید گرد. بدین ترتیب راحتتر و بهتر میتوان درمان را آغاز و از آسیبهای بیشتر جلوگیری نمود.
چاقی مرکزی و تأثیر فراوان آن بر فشارخون:
اگرچه هر نوع چاقی میتواند، برای بدن زیانبار باشد، اما طی تحقیقات علمی پزشکان به این نتیجه رسیدهاند که این چاقی مرکزی یا شکمی است که سبب بروز فشارخون میشود. انباشت چربیها در نزدیکی ارگان مهمی چون قلب و عدم اکسیژنرسانی مناسب به قلب با مصرف اکسیژن موجود در خون توسط چربیها سبب میشود که فشار مضاعفی بر قلب واردشده و فشارخون در نوسان قرار گیرد. حال هرچه بر این چربیها افزوده گردد، بهمراتب نیاز به اکسیژن آنها نیز افزایشیافته و همین امر خطر را دوچندان میسازد. سیستم گردش خون برای متعادلسازی فشارخون بر دیواره رگها فشاری مضاعف وارد میسازد که این امر زمینه بروز بیماریهای قلبی و بهتبع آن مغزی را به دنبال دارد.

چاقی مرکزی و تأثیر فراوان آن بر فشارخون-راسپینا کلاب
ازاینرو راهی برای مبارزه با چاقی و فشارخون جز کاهش وزن بدن بهمنظور ثابت نمودن فشارخون شناور وجود ندارد. با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب و زیر نظر پزشک تغذیه نهتنها میتوان از چاقی خلاصی یافت بلکه از چربی خون، قند خون و دهها بیماری دیگر نیز نجات مییابیم. این رژیم غذایی شامل کاهش حجم غذای مصرفی و استفاده از غذاهای سالم و توجه به میزان فعالیت مناسب میشود. هرکدام از این موارد مکمل دیگری بوده و با حذف یکی از آنها چرخه رژیمی و فرآیند بهبود تغذیه ناقص شده و اثربخشی خود را از دست میدهد. کاهش وزن چنان تأثیر شگرفی بر برطرف سازی بیماریها دارد که فقط با کاهش 5 درصدی آن نیز میتوان به دریافت تمامی این مزایا امیدوار بود.
تعادل و تنوع در رژیم غذایی بهمنظور مبارزه با چاقی و فشارخون:
وقتی سخن از انتخاب یک رژیم مناسب بهمنظور مبارزه با چاقی و فشارخون به میان میآید، اولین راهکاری که بعضی از افراد در پیش میگیرند، حذف برخی از گروهای تغذیهای یا وعدههای غذایی است. حالآنکه متخصصان بهداشت با تأکید بر کاهش غذای مصرفی هیچگاه توصیه به حذف کامل گروهی از ریزمغذیها یا وعدهها ندارند. توجه اکید به تعادل و تنوع در رژیم غذایی اصلی است که همیشه بر آن تأکید شده و هیچ فردی مجاب به تخطی از آن نمیباشد. در حقیقت نخوردن صبحانه یا شام و یا نادیده گرفتن برخی از مواد غذایی اشتباهی است که صدمات آن در برخی موارد بهمراتب بیشتر از چای و معضلات آن است.
انتخاب نوع مواد غذایی از دستههای کمکالری و کمچربی و جایگزینی آنها با غلات، فیبر، میوهها و … تناسب در رژیم غذایی را رقم میزند. بدین ترتیب گرسنگی و کمبود ویتامینها و فقر مواد معدنی فرد را به ریزهخواری، پرخوری و بد خوری نمیکشاند. البته به خاطر داشته باشید یک رژیم کامل، شامل نوشیدنیهای مجاز نیز میشود. استفاده از مقادیر لازم آب یا آبمیوهها و نوشیدنیهای بدون کافئین بخش بزرگی از سلامت افراد را تضمین میکنند. مصرف نوشیدنیهای حاوی قند، مواد نگهدارندِ و غیرطبیعی دشمن بدن بوده و در صورت استفاده از خوراکی سالم اثربخشی آنها را نیز کاهش میدهند.
نحوه مصرف مواد غذایی و تأثیر آن بر چاقی و فشارخون:
علاوه بر اینکه موضوع انتخاب نوع مواد غذایی در دور ماندن از چاقی و فشارخون مهم و مطرح است نحوه و چگونگی مصرف آنها نیز میتواند، شمارا از ابتلا به این دو عارضه بر حذر دارد. تقسیم نمودن دفعات تناول غذا به وعدههای فرعی و کوچکتر و اضافه نمودن به تعداد وعدههای اصلی البته با کاهش حجم آن، بهترین راهکار برای مبارزه با افزایش چربیهای بدن است. در این حالت بدن فرصت بیشتری برای جذب و دفع مواد غذایی داشته، ازاینرو احتمال تبدیل مواد غذایی به چربی کاهش مییابد. از طرفی کاهش سرعت غذا خوردن و طولانی نمودن آن تا 15 دقیقه نیز میتواند شمارا برای حفظ وزن و تناسباندام یاری کند. آهسته نمودن سرعت غذا سبب میشود تا آنزیمهای هضم بهتر با مواد غذایی ترکیبشده و سیستم گوارش عملکرد بهتری را از خود نشان دهد.

نحوه مصرف مواد غذایی و تأثیر آن بر چاقی و فشارخون-راسپینا کلاب
البته کاهش اضطراب و استرس در زمان صرف غذا و میل نمودن تمامی وعدهها در آرامش مطلق نیز سبب بهبود فرآیند جذب و دفع میشود. ازاینرو کارشناسان تغذیه بهصرف غذا در کمال آرامش توصیه نموده و از هرگونه شتابزدگی در این امر افراد را بر حذر میدارند. درنهایت چیدمان غذاهای موردعلاقه در رژیم غذایی به صورتی متعادل در هفته یا ماه نیز در پایداری و ثبات قدم شما تأثیرگذار است و زمینهساز یک رژیم مؤثر و کارساز میشود. با توجه به این نکات میتوان امید داشت کاهش وزنی تدریجی، اما پایدار رخ نشان دهد و از پس آن نیز عارضهای برای فرد ایجاد نشود.
مهمترین عامل تشدید فشارخون بالا:
فشارخون بالا از عوامل اصلی بیماریهایی مانند نارسایی کلیه، سکتههای مغزی، خونریزیهای داخلی و … میباشد، ازاینرو مهم است که دلایل بروز آن و عوامل تشدیدکننده آن را شناسایی نماییم. پیشرفتهای علمی مهمترین عامل بروز فشارخون را چاقی برمیشمارند، البته اگر از وراثت و انتقال ژنها صرفنظر نماییم. ولی در این میان مصرف مشروبات الکلی و نمک میتواند بر این معضل دامن زده و سبب بست و گسترش آن گردد. با توجه به سهم بالای مصرف نمک در بروز فشارخون پزشکان به مصرف مقدار مشخص از آن توصیه میکنند. با حذف نمک میتوان فشارخون را تا حد زیادی کنترل نمود و حتی بر آن فائق آمد.
برای رسیدن به این منظور باید نمک موجود در تکتک مواد غذایی مصرفیتان را مور سنجش قرار داده و از وجود آن در حد مجاز 2300 میلیگرم مطمئن شوید. چاقی و فشارخون اگر با مصرف بالای نمک همراه شوند، روزبهروز گسترشیافته و عوارض بسیار جدیتری را بر فرد عارض میسازند. کاهش مصرف نمک به کمتر از یک قاشق چایخوری در روز خصوصاً برای افراد دارای فشارخون امری ضروری است. این عملکرد قادر است در کنار مصرف میوهها، سبزیها، غلات و … افراد چاق را تا حد زیادی در برابر خطرات فشارخون ایمن سازد.
راههای مبارزه با چاقی و فشارخون:
طی بررسیها در مورد پرفشاری خون، چاقی و خصوصاً چاقی مرکزی از مشکلات بهداشتی اکثر افراد جامعه است. این موضوع نهتنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای جهان خود را با شدتی روزافزون نشان میدهد. به همین دلیل توجه به چاقی و فشارخون و ضرورت طراحی برنامههای آموزشی درزمینهی تغییرات رفتاری و تغذیهای برای مقابله با آنها بسیار مهم است. البته موضوع مربوط به فشارخون به خاطر بی علامت بودن این عارضه و ارتباط نزدیکش با مرگومیرها نیاز به توجهی دو برابری را میطلبد. این مطلب هنگامیکه درمیابیم در کودکان نیز چاقی و فشارخون شیوعی فراوان یافته، خطرش بیشتر احساس میشود. باوجود معضلات یادشده باید به دنبال راهکاری بهمنظور مقابله با این دو بیماری بود که در ادامه بهصورت جزئیتر به این ترفندها اشاره میکنیم.
· استفاده از محصولات لبنی در کنترل فشار خون:
استفاده از لبنیات کمچرب نهتنها برای افراد درگیر فشارخون ضروری است، بلکه عاملی پیشگیرانه برای افراد سالم نیز محسوب میشود. با مصرف منظم و اصولی لبنیات میتوان به تقویت سیستم قلب و عروق پرداخت و احتمال بروز عارضه فشارخون را در بدن پایین آورد و فرد را مهیای روزهایی سرشار از سلامتی و نشاط نمود.
· انتخاب سالمترین و طولانیترین روش کاهش وزن:
شاید افراد چاق که به هیچگونه عارضهای دچار نیستند، قادر باشند در عرض یک یا 2 ماه وزن خود را به نصف تقلیل دهند و درگیر مشکل خاصی نیز نشوند. ولی بیماران مبتلابه چاقی و فشارخون با اتخاذ چنین روشی حکم نابودی خود را صادر نمودهاند، زیرا این افراد فشار مضاعفی را بر قلب و سیستم تنفسی خود وارد ساخته که این امر احتمال سکته مغزی و قلبی را تا حد زیادی در آنها ارتقا میدهد. ازاینرو انتخاب سالمترین و درعینحال طولانیترین روش برای کاهش وزن برای افراد چاق دارای فشارخون از اصولی است که نباید مورد بی موالاتی قرار گیرد. رژیمهای غذایی زودبازده برای افراد مبتلابه پرفشاری معضلی بر معضلات پیشین آنها افزوده، ازاینرو راهی منطقی و علمی به شمار نمیروند.
· وجود عناصر مضر همانند سدیم:
اگرچه بسیار بر مضرات سدیم یا همان نمک طعام در محافل علمی گفتهشده، اما عناصر دیگری چون پتاسیم، منیزیم، کلسیم و … نیز در صورت مصرف بیرویه همتراز سدیم خطرزا و مخرب سلامتی هستند. فواید کاهش مصرف عناصر یادشده در سالمندان مبتلابه فشارخون بسیار بالا است بهگونهای که در بسیاری موارد به حذف کامل آنها از رژیم غذایی توصیه میشود.

رابطه مستقیم فشار خون و مصرف نمک-راسپینا کلاب
· انجام فعالیت بدنی و کنترل فشار خون:
تنظیم فشارخون و بهبود وضعیت آن به تمرینات ورزشی و تحرکات کافی وابسته است. این فعالیتها باید 3 تا 5 بار در هفته و به مدت 40 دقیقه انجام گردد تا نتیجه مدنظر حاصل شود. این تمرینات نهتنها افراد سالم را از خطرات چاقی و فشارخون به دور میدارند، بلکه حتی برای افراد درگیر پرفشاری نیز سودمند هستند و فشارخون را به مقدار معنیداری کاهش میدهند. البته پزشکان توصیه دارند، بهمنظور مداوای فشارخون بر مدت فعالیت بیشتر تمرکز نمایید تا شدت آن زیرا در اینجا هدف بهبود شرایط گردش خون است که در ورزش بلندمدت بهتر و بهینهتر حاصل میگردد. کاهش زمان تماشای تلویزیون و کارهای کامپیوتری و اختصاص زمانی برای فعالیت در میان آنها از بهترین راهکارها در جهت بازیابی سلامتی ازدسترفته است.

انجام فعالیت بدنی و کنترل فشار خون-راسپینا کلاب
· یادداشتبرداری:
یادداشتبرداری از کالریهای دریافتی، شمارا متوجه پرخوری یا کمتوجهی به گروههای خاص تغذیهای میکند. ازاینرو یک برنامه مدون را در مقابلتان ترسیم کرده و امکان نظارت بر مواد غذایی مصرفیان را به شما میدهد. محدود نمودن مواد غذایی برای افراد چاق درگیر با مشکل فشارخون مهم است، اما مهمتر از آن انتخاب منبع خوبی از ویتامینها، مواد معدنی و … از میان گزینههای موجود میباشد.
· افزایش مراقبتهای تغذیهای با افزایش سن:
افزایش سن یکی دیگر از دلایل تشدید عارضه پرفشاری خون است. ازاینرو افراد با پا گذاشتن به دوران میانسالی و پیری باید به فرهنگ غذایی مناسبی خود را پایبند نمایند. بههرحال نمیتوان انکار نمود که همبستگی بین فشارخون و شاخص توده بدنی وجود دارد که این امر لزوم نظارت بر سبک زندگی هر فرد را میرساند. عادات نادرست غذایی سبب اضافهوزن شده و احتمال افزایش فشارخون را بالا میبرد. ازاینرو در سنین بالا باید نسبت به رژیم غذایی حساسیتهای بیشتری اعمال نمود تا بیماریها را تحت کنترل داشت.
· کاهش مصرف قندها برای کنترل فشار خون:
همانطور که به کاهش نمک غذا میاندیشید، به حداقل نمودن قندها نیز در رژیم خود فکر کنید. این مواد غذایی نیز همانند نمک میتوانند، برای افراد چاق با فشارخون بالا زیانبار و مضر باشند.