کبد چرب دلایل و علائم کبد چرب

کبد چرب دلایل و علائم کبد چرب،کبد یکی از بزرگ‌ترین ارگان‌های بدن است که با هضم صحیح مواد مغذی و تصفیه خون کمک می‌کند، زندگی سالم‌تری را تجربه نماییم. اما گاهی رسوب مواد زائد و خصوصاً چربی‌ها درون بافت‌های کبد، باعث آسیب‌دیدگی و نقص در فعالیت این عضو حیاتی می‌شود. کبد چرب یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی و عارضه همه‌گیر دنیای امروز است. که به علت سبک نادرست زندگی، در جوامع مختلف روزبه‌روز در حال گسترش می‌باشد. پزشکان دلایل مختلفی برای بروز این عارضه ذکر می‌کنند. به همین دلیل در هر فردی علائم کبد چرب با شدت و ظاهری خاص خود را نشان می‌دهد.

ازاین‌ رو ما سعی نمودیم در این مطلب به صورت کامل به این بیماری و دلایل کبد چرب و علائم آن پرداخته و حول راه‌های پیشگیری و درمانی آن مفصل بحث کنیم.

انواع مختلف کبد چرب:

انواع مختلف بیماری کبد چرب را در دودسته کلی کبد چرب غیرالکلی و کبد چرب الکلی قرار می‌دهند. هرکدام از این دسته‌ها خود به زیرشاخه‌های دیگری تقسیم می‌شوند که نوع خاصی از این بیماری را پوشش می‌دهند. دقت داشته باشید که دلایل کبد چرب و علل بروز آن، در هرکدام از آن‌ها منحصربه‌فرد بوده و با علائم خاصی خود را نشان می‌دهد.

· کد چرب غیرالکلی:

کبد چرب غیرالکلی که در مرحله اول شامل کبد چرب ساده غیرالکلی می‌شود در افرادی بروز می‌یابد که مصرف الکل در رژیم غذایی آن‌ها جایی نداشته است. مشکل کبدی آنها فقط به انباشته شدن مقداری چربی اضافه در کبد خلاصه می‌شود و پزشک هیچ‌گونه التهاب را در کبد چنین افرادی مشاهده نمی‌کنند.

در مقابل استئاتوهپاتیت غیرالکلی نوع دیگر کبد چرب غیرالکلی است. که التهاب کبد زمینه آزار بیمار را فراهم نموده و در صورت بی‌توجهی، عواقب وخیمی چون زخم، سیروز و نارسایی کبدی فرد را تهدید می‌کند.

آخرین بخش بیماری کبد چرب غیرالکلی به کبد چرب حاد بارداری اختصاص می‌یابد. اگرچه پزشکان به‌ندرت شاهد بروز آن هستند. اما به علت خطرات فراوانی که برای نوزاد و مادر در پی دارد، به آن توجه ویژه می‌کنند و حتی دوره درمان را تا چندین هفته بعد از زایمان نیز ادامه می‌دهند.

· کبد چرب الکلی:

کبد چرب الکلی نیز خود شامل دودسته ساده و استئاتوهپاتیت الکلی است که در نوع ساده فرد به علت مصرف مداوم الکل به این عارضه مبتلا شده است و چون فارغ از التهاب و عوارض رایج این بیماری است بانام کبد چرب ساده الکلی شناخته می‌شود.

اما استئاتوهپاتیت الکلی نوع پیشرفته این بیماری بوده که پزشک به‌منظور کاهش علائم کبد چرب و پیشگیری از ایجاد زخم، بیمار را از مصرف الکل به‌صورت جدی منع می‌کند تا نارسایی کبدی و دیگر عوارض به سراغ بیمار نیاید.

مراحل پیشرفت کبد چرب:

دلایل کبد چرب و علل بروز آن هرچه که باشد، مراحل مختلفی برای پیشرفت بیماری ذکر می‌شود که کبد چرب ساده، ابتدایی‌ترین مرحله آن است که به‌راحتی و طی درمان، به‌طور سریع برطرف می‌شود. ولی در صورت بی‌توجهی، این بیماری ممکن است تا استئاتوهپاتیت که التهاب کبدی است به‌پیش برود و اگر به‌سرعت این تجمع چربی اضافی از کبد خارج نشود، مرحله سوم بیماری یعنی فیروز کبدی با زخم در کبد خود را نشان می‌دهد.

اما مرحله بی‌بازگشت که درواقع نارسایی کبدی را رقم می‌زند و در بسیاری موارد احیا مجدد سلامتی برای بیمار غیرممکن می‌شود، شامل سیروز کبدی است که پزشکان تنها راه مقابله با آن را پیشگیری و ممانعت از بروز عوارض آن می‌دانند.

علائم مختلف بیماری کبد چرب:

علائم کبد چرب بسته به میزان پیشرفت بیماری متفاوت است و در مراحل ساده، بیمار فقط باکمی احساس خستگی مداوم و در برخی موارد درد جزئی در قسمت راست و بالای شکم به پزشک مراجعه می‌نماید، اما همین‌که بیماری به مراحل حادتر خود نزدیک می‌شود، علائم نیز خود را با شدت بیشتری نشان می‌دهند.

به‌گونه‌ای فیروز و سیروز کبدی خود را با علائمی چون کاهش وزن ناگهانی، زردی پوست و چشم، تورم شکم و پا، گیجی، خونریزی بینی و … نشان داده و فرد را کلافه و سردرگم می‌کند.

دلایل مختلف بروز بیماری کبد چرب در افراد:

اصلی‌ترین دلیل بروز کبد چرب به تجمع بیش‌ازحد چربی در کبد برمی‌گردد، حال علت وجود این حجم چربی در کبد را گاهاً می‌توان به مصرف بی‌رویه الکل در افراد معتاد به این ماده صنعتی نسبت داد. دلایل کبد چرب و علل بروز آن در اشخاصی نیز که سابقه مصرف این ماده سمی را ندارند به مسائلی مانند چاقی مفرط، قند و انسولین بالا، چربی خون برمی‌گردد.

البته عوامل دیگری چون برخی عفونت‌ها، مصرف بعضی از داروها و بارداری نیز می‌تواند در بروز چنین عارضه‌ای دخیل باشند. بسیاری از افراد که به علت شغل خاص شان دائماً در معرض مواد سمی هستند، نیز شانس ابتلا به این بیماری رادارند. برخی نیز با ژن‌های خاص، مستعد مبتلا شدن به بیماری کبدی بوده اگرچه این مورد کمتر شایع است.

راه‌های تشخیص بیماری کبد چرب:

راه‌های تشخیص مختلفی برای کشف کبد چرب وجود دارد که در هرکدام از آنها، پزشک فوق تخصص گوارش، کبد و آندوسکوپی سعی می‌کند، مرحله عود بیماری را فهمیده و راه‌های درمانی مخصوص به آن را برای بیمار شرح دهد.

1. مرحله اول: گرفتن شرح‌حال و معاینه بدنی بیمار

گرفتن شرح‌حال در قالب مطرح کردن سوا لاتی، مهم‌ترین بخش تشخیص بیماری را تشکیل می‌دهد، زیرا در همین حین سابقه پزشکی بیمار آشکارشده و علائم کبد چرب در فرد مشخص می‌شود. معاینه بدنی و بررسی التهاب کبد در چنین مواقعی می‌تواند پزشک را درگرفتن نتیجه نهایی یاری رساند. در صورت عدم‌تشخیص قطعی، پزشک انجام مرحله دوم که آزمایش خون است را پیشنهاد می‌دهد.

2. مرحله دوم: گرفتن آزمایش خون فرد مشکوک به کبد چرب

هرگونه التهاب در کبد باعث بالا رفتن آنزیم‌های کبدی می‌شود، پس آزمایش‌های خونی مانند آزمایش آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و تست آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) که بررسی آنزیم‌های کبدی را امکان‌پذیر می‌کنند، یکی از راه‌های تشخیصی برای وجود یا عدم وجود التهاب در کبد است. باید به خاطر داشت که اگر طی این آزمایش‌ها بالا بودن آنزیم‌های کبدی به اثبات برسد، به‌منظور صادر شدن نظر قطعی، در بیشتر مواقع تجویز آزمایش‌های بیشتر را از سوی پزشکان شاهد هستیم.

3. مرحله سوم: انجام تست تصویربرداری از بیمار

پزشک در مرحله سوم به‌منظور کشف دلایل کبد چرب و علت بروز مشکلات کبدی تست‌های مختلف تصویربرداری چون سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و اسکن MRI را پیشنهاد می‌دهد. همچنین اندازه‌گیری سفتی کبد که به تشخیص وجود زخم در کبد کمک می‌کند، نیز از تست‌های رایج در این مرحله است. آزمایش الاستوگرافی ناپایدار تحت کنترل لرزش که از امواج صوتی با فرکانس پایین بهره می‌برد، در صورت ایجاد زخم در کبد آن را با امواج خاصی منعکس نموده و پزشک را از عارضه فیروز کبدی در فرد آگاه می‌سازد.

4. مرحله چهارم: آزمایش بیوپسی کبد چرب

بیوپسی نیز آزمایشی است که در تشخیص بیماری کبد چرب و خصوصاً زخم این عضو مهم نقش تأثیرگذاری داشته و به‌وسیله بی‌حسی موضعی و فروبردن سوزن در کبد و جدا نمودن قسمت کوچکی از بافت کبد انجام می‌پذیرد. معاینه قسمت برداشته‌شده به پزشک در کسب اطلاعات و آگاهی از درجه بیماری کمک‌ شایانی می‌نماید.

انواع راه‌های درمانی (دارویی و سنتی) کبد چرب:

تا حال داروی خاصی برای درمان کبد چرب در مراحل ابتدایی آن از سوی پزشکان معرفی نشده و تمامی توصیه‌ها آنها بیشتر بر مبنای تغییر سبک زندگی و کنار گذاشتن عادات نادرست غذایی و داشتن رژیم غذایی برای در مان کبد چرب استوار است. فقط گاهاً در زمان بروز علائم کبد چرب از نوع حاد سیروز کبدی، درمان‌های دارویی و در بسیاری موارد جراحی و حتی پیوند کبد پیشنهاد می‌شود.

در غیر این صورت بیشتر درمان‌ها به اجتناب از مصرف الکل، کاهش وزن، حذف چربی‌های ترانس و چربی‌های اشباع از رژیم غذایی و ورزش و خوردن خوراکی‌هایی مانند سبزی‌ها، حبوبات و غلات توصیه دارند.

در همین راستا طب سنتی نیز وارد عمل شده و با پیشنهادهایی ارزنده در قالب مصرف انواع عرقیات و دم‌نوش‌ها می‌کوشد تا سلامتی ازدست‌رفته را به افراد بازگرداند:

· دم‌نوش گل مریم:

در کنار کاهش وزن تدریجی، مصرف دم‌نوش گل مریم نیز تأثیر بسزایی در پاک‌سازی کبد از سموم و دفع کبد چرب دارد.

· جوشانده سکنجبین عنصلی:

سکنجبین عنصلی همان پیاز دشتی است که با سکنجبین جوشانده شده و بعد از صاف کردن، آب آن را روزی 2 بار به مقدار دو قاشق مصرف می‌کنند تا عوارض کبد چرب را فرونشانند.

· عرقیات خارشتر، کاسنی و شاه‌تره:

این عرقیات نیز علاوه بر اینکه به کاهش کلسترول خون کمک می‌کنند، در مدیریت درمان عوارض کبدی نیز مؤثر هستند و پاک‌سازی کبد را به‌محض ورود به بدن در دستور کار خود قرار می‌دهند.

چه افرادی در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب هستند؟

کسانی که در رژیم غذایی آنها مواد مغذی مانند آووکادو، رزماری، چغندر، کلم، بادام‌زمینی، موز، گردو و … وجود داشته باشد، به‌مراتب کمتر از افراد دیگر در معرض این بیماری مهلک قرار می‌گیرند. ولی درصورتی‌که به یکی از این موارد مانند چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم تخمدان، عفونت هپاتیت C، قند خون و تری گلیسیرید بالا و … مبتلا باشید، احتمال اینکه در معرض این بیماری نیز قرار گیرید، بسیار بیشتر از افراد عادی است.

در صورت بالا بودن کلسترول یا داشتن سابقه خانوادگی بیماری کبد چرب، حتماً در سبک زندگی خود بازنگری کنید. زندگی خود را به سمت روش‌های مطمئن‌تر و سالم‌تر سوق دهید تا از این بیماری در امان بمانید.