دسترسی سریع به محتوای این صفحه (نمایش)
BMI یا شاخص توده بدنی
خیلی از ما ها قصد داریم بفهمیم که چقدر اضافه وزن داریم، وزن نرمال ما چقدر باید باشه و میزان اضافه وزن و یا حتی کاهش وزن ما چقدر است؟ در علم تغذیه مفهومی وجود دارد به نام BMI یا شاخص توده بدنی (Body Mass Index = BMI) که از طریق این فرمول به راحتی می توانیم میزان اضافه وزن خودرا بررسی کنیم و تفاوت وزن فعلی با وزن نرمال ما کاملا مشخص خواهد شد.دقیق ترین فرمول محاسبه BMI احتیاج به پنج شاخص داریم.جنسیت افراد -وزن افراد-قد افراد-سن افراد-دور مچ افراد.
نکته: افراد بالای ۱۸ سال بهتر است از این ابزار برای تشخیص وضعیت بدنی خود استفاده کنند:
شما به راحتی می توانید از طریق محاسبه آنلاین BMI میزان اضافه وزن خود را محاسبه کنید:
میزان
شما:
وزن مناسب برای شما:
وزن در حال حاضر شما:
شاخص توده بدنی شما:
میخوای رژیمت مناسب خودت رو داشته باشی؟ آره میخوام رژیم بگیرم
گـزارش میـزان اضافه وزن شما
با محاسبه bmi به صورت آنلاین به راحتی میزان اضافه وزن خود را پیدامی کنیم. آگاهی ما از میزان اضافه وزن و چربی اضافی که خود این افزایش وزن و چربی رابطهای مستقیم با بروز انواع بیماریها دارد به راحتی برای ما مشخص می شود و این بسیار مهم است.با بررسی bmi و مشخص شدن شرایط بدنی به راحتی می توانیم به صورت آنلاین با کارشناسان تغذیه ارتباط برقرار کرده و از مشاوره آنها استفاده کنیم.در اصل bmi به ما نشان می دهد که در محدوده وزنی سالم قرار داریم یا نه!
درصورت نداشتن در محدوده وزنی سالم (اضافه وزن ویا کمبودوزن)باید اقداماتی در جهت کاهش وزن یا افزایش آن بهمنظور جلوگیری از بروز بیماریها و حاد تر شدن آن انجام دهیم.
بررسی BMI کمک بسیار زیادی به همه افراد خواهد کرد.نتایج بهدستآمده از این شاخص در تدوین رژیمهای غذایی، برنامههای دارویی و پرهیزهای درمانی بسیار سودمند و موردتوجه است. بهگونهای که از معیارهای مهم در علم پزشکی برای تشخیص میزان سلامتی و تناسب اندام و یا بیماری افراد تلقی میشود.در این مطلب بیشتر قصد داریم به بررسی BMI و مزایای سنجش و اندازهگیری آن و دلایل توجه به این معیار پزشکی بپردازیم.
شاخص توده بدنی یا BMI چیست؟
BMI یا شاخص توده بدنی یک ابزار اندازهگیری برای مشخص نمودن تناسب یا عدم تناسب قد با وزن افراد میباشد. بدین ترتیب با محاسبه این شاخص بهراحتی می توان محاسبه اضافه وزن را در هر فرد مختلف بررسی نمودکه ایا این فرد بهاضافه وزن دچار بوده یا درخطر کاهش وزن مفرط گرفتار آمدهایم. بهمنظور بالا بردن میزان دقت این شاخص گاهاً علاوه بر قد و وزن دو مؤلفه دیگر چون سن و جنسیت نیز را دخیل نموده بدین ترتیب به مقداری واقعیتر و قابل استناد دست مییابند.
با این توصیفات BMI نمیتواند درصد دقیقی از چربیهای بدن را ابراز نماید و بین بافتهای عضلانی و چربیها تمایزی قائل شود.
ازاینرو برای ورزشکاران حرفهای اثرگذاری چندانی نداشته و بیشتر برای افراد با چاقی یا لاغری مفرط مورداستفاده قرار میگیرد. ولی این موضوع سبب افت درجه اهمیت و ارزشمندی BMI نشده و یکی از روشهای تشخیصی استاندارد و مورد تأیید پزشکان به جهت تشخیص درجه چاقی به شمار میرود.
تفسیر BMI
حالا که میدانیم شاخص توده بدنی چگونه محاسبه میشود و فرمول BMI چیست، در ادامه با تفسیر دقیق هر بازه عددی برای شاخص BMI یا همان شاخص توده بدن آشنا میشویم:
BMI کمتر از ۱۸.۵
اگر BMI شما پایینتر از ۱۸.۵ باشید دچار کمبود وزن هستید. با توجه به این موضوع باید کمی به وزن خود اضافه کنید. با مشورت با کارشناسان تغذیه راسپینا کلاب به صورت رایگان میتوانید مشاوره بگیرید و به صورت آنلاین رژیم غذایی مناسب شما طراحی خواهد شد و تا کسب نتایج کارشناسان در کنار شما خواهند بود به به وزن ایده آل برسید.
BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹
اگر BMI شما بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ باشد، این نشان دهنده این است که نسبت به قد، وزن مناسبی دارید. وزن مناسب باعث جلوگیری بسیاری از بیماریها میشود و سلامتی شما را به خطر نمیاندازد.
BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹
اگر BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹ باشد، نشان میدهد که کمی دچار اضافه وزن شدهاید و نیاز است کمی وزن خود را کم کنید. کارشناسان تغذیه راسپینا کلاب برای شما رژیم غذایی اختصاصی طراحی خواهند کرد. این رژیم ها بر اساس شرایط جسمانی و روحی شما و علایق شما نسبت به غذا های خاص طراحی می شود کارشناسان ما در کنار شما خواهند بود تا رسیدن به نتیجه دلخواه و تناسب اندام شما عزیزان .
BMI بالای ۳۰
اگر BMI شما بالای ۳۰ باشد، این یک اخطار محسوب میشود که شما وزن بالایی دارید. اگر سلامتی خود را حفظ کنید ممکن است خطرهای جدی برای شما رخ دهد. همین الان با مشاوران تغذیه راسپینا کلاب مشورت کنید.سلامتی هر شخص شاید مهمترین دارایی او محسوب می شود شما می توانید با رژیم غذایی مناسب که کارشناسان تغذیه راسپینا کلاب برای شما طراحی خواهند کرد.به وزن ایده آل و تناسب اندام برسید. کارشناسان راسپینا کلاب در کنار شما خواهند بود تا در طول مسیر به شما کمک کنند تا بدون عوارض به وزن مناسب خود برسید.
محاسبه BMI در کودکان و نوجوانان
در بزرگسالان مقدار BMI به سن و همچنین جنسیت مرتبط نیست؛در حالی که اندازه گیری BMI در کودکان و نوجوانان کمی متفاوت است. اول باید بدانیم که دخترها و پسرها با سرعت متفاوتی رشد میکنند و میزان چربی بدنیشان در سنین مختلف متفاوت است. به همین دلیل بر خلاف بزرگسالان باید برای اندازهگیری BMI در طول کودکی و نوجوانی فاکتور سن و جنسیت فاکتور مهمی به حساب میآید.
پزشکان و دیگر متخصصان سلامت، کودکان را با محدودههای وزنی سلامت، دسته بندی نمیکنند؛
چون: با گذشت هر ماه، بدن نوجوانان و کودکان تغییر زیادی میکند.
بدن دختران و پسران با سرعتهای متفاوتی رشد میکند.
با قد کشیدن کودک این شاخصها نیز تغییر میکنند.
برای محاسبه BMI کودکان و نوجوانان، پزشکان ،همانطور که برای محاسبه BMI بزرگسالان وزن و قد را بررسی میکنند با این تفاوت که در نهایت، BMI به دست آمده را با سن هر شخص روی جدول BMI قرار میدهند. با این روش محاسبه میتوانید بدانید کودک یا نوجوان شما در چه وضعیت وزنی قرار دارد و از میزان سلامت فرزندتان آگاه میشوید.

جدول شاخص bmi دختران -راسپینا کلاب

جدول شاخص bmi پسران راسپینا کلاب
محاسبه BMI یا شاخص توده بدنی برای چه کسانی مناسب است؟
تمامی افراد جامعه میتوانند با محاسبه این شاخص وزن خود را در در حالت ایدهآل حفظ نمایند. اگرچه در ارزیابیهای BMI یا شاخص توده بدنی چندان بین عضله و چربی تمایزی وجود ندارد و وزن عرضهشده ترکیبی از هردوی این عناصر بوده و نمیتوان نظارتی بر توزیع چربیهای بدن داشت، اما ماندن در وزن مناسب و بازه مشخص همین شاخص نیز نوید سلامتی را برای افراد دارد. ازاینرو به مدد BMI میشود، وزن خود را در محدوده سالمی نگهداریم و حتی با همین معیار ساده و هرچند به نظر سطحی، سلامتی را به بدن خود دعوت نماییم.
بدین ترتیب افرادی که از چاقی مفرط یا لاغری مفرط رنج میبرند، مشتریان ثابت این شاخص هستند که با سنجش دائمی آن گامهای مؤثری در راستای سلامتیشان برمیدارند.
با نگاهی کلی به این شاخص درمییابیم که تمام کسانی که حفظ وزن متعادل برایشان حکم مرگ و زندگی را دارد مانند بیماران قلبی، افراد دیابتی، مبتلایان به سرطان و ...، به محاسبه این شاخص به جد نیازمند هستند و باید برای کاهش این شاخص برنامههای مدون و جدی را پیریزی نمایند.
چه کسانی می توانند از BMI و صدک BMI استفاده کنند؟
محاسبه BMI بهترین راه ارزیابی وزن سلامت در بزرگسالان است. و بررسی صدک BMI بهترین روش ارزیابی وزن مناسب در کودکان ۲ سال به بالا است.
باید توجه داشت که بعضی افراد بزرگسال که بدنی عضلانی دارند ممکن است BMI بالاتر از حد سلامت داشته باشند، در حالی که چربی بسیاری کمی دارند مانند بدنسازان و ورزشکاران. شاخص BMI این ورزشکاران را چاق نشان میدهد در حالی که چنین نیست، پس اندازهگیری BMI برای همه کارایی ندارد.
بهعلاوه بیماریهای قلبی و عروقی و فشار خون بالا ممکن است بیشتر در افرادی اتفاق بیافتد که به جای قسمت رانها و باسن، چربی اضافی (چربی احشایی) بیشتری در قسمت میانی بدنشان داشته باشند.
دیگر میزانهای سنجش سایز بدن عبارتند از نسبت دور کمر به لگن، نسبت دور کمر به قد و ترکیب بدنی که چربی بدنی و بافت عضلانی را اندازه گیری میکند. این سیستمهای محاسبه بیشتر روی مقدار چربی که فرد دارد و توزیع آن در بدن تمرکز دارند. بهترین روش برای اندازه گیری و محاسبه BMI در افراد ورزشکار، استفاده از دستگاه بادی آنالیزور است.
از جمله مواردی که دستگاه بادی آنالیزور به ما نشان میدهد شامل موارد زیر است:
- حجم توده چربی
- توده عضلانی اسکلتی
- میزان اب بدن
- توده چربی آزاد
- درصد چربی بدن
- نسبت دور کمر به باسن (WHR)
- میزان متابولیسم پایه (BMR)
- آنالیز چربی و عضله
راهکارهای سودمند بهمنظور درمان BMI یا شاخص توده بدنی بالا:
راهکارهای متفاوتی بهمنظور نرمالسازی BMI یا شاخص توده بدنی از سوی متخصصان تغذیه پیشنهاد میشود که همگی تا حد امکان بیزیان و سودمند هستند. بدین ترتیب بسیاری باهدف اثری بخشی فوریتر و زودبازده نمودن راه، چندین روش را بهصورت ترکیبی بهکاربرده و از اثرات شگرف آنها خود را بهرهمند میسازند. در ادامه به ذکر برخی از این راهکارها که شاید تعدادی از آنها برای شما نیز مطلوب واقع شود میپردازیم.
· انجام ورزش بهصورت منظم:
ورزش کمک میکند تا وزن نرمالی داشته باشید و با اضافهوزن و چاقی درگیر نشوید در این راستا به دنبال ورزش محبوب خود بگردید تا این علاقه مانع رها نمودن آن تمرین شده و بتوانید آن را تا پایان عمر بهصورت مداوم به کار ببرید. شنا، دوچرخهسواری، دویدن، ایروبیک و ... همگی از روشهای سودمندی هستند که به کاهش BMI کمک نموده و سبب ارتقا سطح سلامت ارگانهای بدن شمت میشوند.
· رژیم غذایی مناسب:
رژیم غذایی مناسب تأثیر شگرفی بر کاهش BMI یا شاخص توده بدنی داشته و اثرات ورزش را نیز دوچندان میسازد، در این راستا رژیمهای متعددی وجود دارند که شما در مشاورههای تخصصی که با پزشک معالج خوددارید، میتوانید نوع دقیق آن را مشخص نمایید. رژیمهای فستینگ، رژیم کمکالری، رژیم گیاهخواری و ... همگی مواردی مورد تأیید بوده که بعضی از آنها ممکن است با شرایط جسمی و فیزیکی شما نیز همخوانی داشته باشند.
· مصرف مقدار قابلتوجهی از میوهها و سبزیها:
خوردن میوهها و سبزیها به دلیل اینکه تأمینکننده انرژی بدن بوده و در افزایش مدتزمان سیری نقش تأثیرگذاری داشته و سبب کاهش گرسنگیهای کاذب میشوند، جایگاه خاصی در برنامه غذایی افراد چاق و مایل به کاهش وزندارند. کاهو، کلم، آووکادو، گلابی و ... جزء این مواد سودمند بوده که سبب نرمالسازی BMI و کاهش تودههای چربی بدن میشوند.
· کاهش استرسهای محیط زندگی:
در زندگی پرمشغله امروزی بهراستی کم کردن استرسهای روزانه کار دشواری است. ولی سعی خود را کرده و تا حد امکان از استرسهای غیرضروری دوری گزینید و زندگی خود را به سمت آرامش، نشاط و سرزندگی سوق دهید تا از عوارض چاقی و برهم خوردن توازن اندامتان به دور بمانید. آموزش راهکارهای مدیریت استرس، مصرف دمنوشهای آرامشبخش، مدیتیشن و ... همگی راههایی سالم و مطلوب در جهت مبارزه با استرسهای بیرحم و ویرانگر هستند.
· در نظر گرفتن خواب کافی:
کسانی که میخواهند عدد قابل قبولی را در محاسبه BMI کسب نمایند، باید در شبانهروز زمان مقتضی را برای خواب و استراحت در نظر بگیرند در غیر این صورت بهزودی با افزایش وزن و بر هم خوردن تعادل این شاخص مواجه میشوند. تنظیم ساعات خواب، عدم مصرف خوراکی قبل از خواب، ترک تماشای تلویزیون و کار با کامپیوتر و ... همگی به شما در داشتن یک خواب کافی و عمیق کمک میکنند.
· مشورت با متخصصان تغذیه:
متخصصان تغذیه همیشه راهکارهای سودمندی را در جهت کاهش BMI یا شاخص توده بدنی پیشنهاد میدهند که بیشترین تناسب را با شرایط جسمی شما داشته و با تمامی بررسیهایتان در مورد چاقی شاید تا حال بدان فکر نکرده باشید. بههرحال علم تغذیه مانند دیگر علوم هرروزه در حال کشف ندانستههای بسیاری است تا جوابهایی صریحتر و واضحتر را برای مداوای بیماریها عرضه نماید، ازاینرو کمک گرفتن از این متخصصان را فراموش نکنید.
· ایجاد تغییرات پایدار:
وقتی BMR به بهترین حالت خود میرسد که سبک تغذیهای، ورزشی و هرگونه تغییراتی که در زندگی خود اعمال نمودهاید بهصورت پایدار و طولانیمدت باشند. پس از انجام تغییرات دورهای و کوتاه بهشدت بپرهیزید، مگر آنکه قصد داشته باشید با این تغییرات زمینه آمادهسازی بدن را برای یک دوره طولانی و ماندگار فراهم نمایید.
در غیر این صورت روشهای سریع و سخت نتایج کوتاه خوبی را نشان داده، اما تغییراتی اساسی را پایهریزی نمیکنند. ازاینرو سعی نمایید هر تغییری را مدنظر میآورید، آن را به یک عادت همیشگی تبدیل سازید.
خطرات بالا بودن BMI یا شاخص توده بدنی:
با توجه به اینکه اضافهوزن مشکلاتی مانند ناراحتیهای قلب و عروق، دیابت و ... را برای افراد به همراه دارد و کاهش وزن خطراتی چون سوءتغذیه، کمخونی و پوکی استخوان مهم است که BMI یا شاخص توده بدنی خود را در وضعیت مناسبی قرار دهیم. خطرات بالا بودن BMI چنان هولناک است که بهراستی باید برای کاهش آن به فکر استفاده از راهکارهای ذکرشده در اسرع وقت بود.
· افزایش شدت کارکرد قلب:
بافتهای چربی اکسیژن فراوانی را جذب میکنند، بنابراین قلب افراد با شاخص توده بدنی بالا ناچار است برای تأمین اکسیژن قلب چندین برابر افراد معمول عمل تپش را انجام دهد که این امر فشار مضاعفی بر سیستم قلب و عروق چنین افرادی وارد میسازد. بدین ترتیب احتمال بروز بیماری عروق کرونر قلب نیز در چنین افرادی بهمراتب بیشتر است.
· افزایش سطح تریگلیسیرید، کلسترول و فشارخون:
آنچه افراد چاق همیشه از آن وحشت دارند، چربی و فشارخون بالا است که تا بهتناسب اندام نرسند گریزی از این بیماریها نیست. BMI اگرچه درصد چربی را نشان نداده یا برای نمایش نوع چربی ناتوان است اما با ابراز اضافهوزن به افراد با توده بدنی در مرز هشدار آنها را از این خطر بزرگ آگاه میسازد.
· سکته مغزی:
اگر به فکر غربالگری چربیهای بدن و رسیدن به شاخص توده بدنی مناسب نباشید، متأسفانه سکته مغزی نیز عارضه خطرناک دیگری است که باید به فهرست مشکلات خود اضافه نمایید. بهواقع این عارضه مهلک در میان افراد چاق با رشد سریعتری بروز و ظهور دارد و آنها را در معرض ابتلا به خود میگذارد.
· بیماریهای کیسه صفرا:
بالا بودن BMI یا شاخص توده بدنی با بیماریهای کیسه صفرا نیز مرتبط است و در برخی مواقع چنان حاد میشود که فرد را ناچار به انجام جراحی مینماید، تاکمی از مشکلات مرتفع شود. چنانچه بر طبق ارزیابیها BMI افراد بالای 35 باشد، فرد در مرز خطر قرار داشته و باید بهسرعت در فکر چاره باشد.
· آرتروز و بروز ناراحتیهای مفصلی:
وزن بالا مفصلها را از پا درآورده و صدمات جدی به آنها وارد میسازد که این اعضا چنین معضلی را با درد، فرسودگی، خشکی و ... نشان میدهند. آرتروز و ناراحتیهای مفصلی میتوانند محدودیتهای حرکتی نیز برای افراد با توده بدنی بالا ایجاد نمایند و در بسیاری موارد فرد را از انجام امور معمولی که تا چندی پیش بهراحتی از عهده آن برمیآمد، بازدارند.
· آپنه خواب و مشکلات تنفسی:
BMR بالا حتی لذت بردن از یک خواب راحت را از افراد صلب نموده و همین امر است که شرایط زندگی را سخت و سختتر میسازد. آپنه خواب و مشکلات تنفسی متعدد حین خواب شریک زندگی افراد با اضافهوزن شده و همین خواب ناآرام برشدت یا احتمال بروز اختلالات دیگر نیز در بدن میافزایند.
· بروز سرطانهای حاد:
آندومتر، سرطان سینه، سرطان روده و ... و مرگهای زودرس به دلیل بروز چنین سرطانهایی در بدن نیز با این شاخص ارتباطی تنگاتنگ و ناگسستنی دارند. بدین ترتیب بهتر میتوان دلایل اهمیت شاخص توده بدنی و ضروریت سنجش دائمی آن را دریافت و دیگر در این باب تردیدی نداشت.
مزایای نرمالسازی BMI یا شاخص توده بدنی:
با این توصیفاتی که باب مشکلات عارض شده به دلیل افزایش BMI یا شاخص توده بدنی بیان نمودیم میتوانید تا حدی مزایای نرمالسازی این شاخص را خود حدس بزنید. ولی ما بهمنظور روشن شدن هرچه بیشتر مبحث BMI به ذکر چند مورد از این مزیتها نیز میپردازیم.
· کاهش درد مفاصل و عضلات:
بههرحال درک مشکلساز بودن BMI بالا کار سختی نیست و شاید اولین سودی که پس از نرمالسازی این شاخص برای چنین افرادی حاصل شود، کاهش دردهای مفاصل و عضلات به دلیل برداشتن فشار فراوان بر روی آنها است؛ که اگرچه شاید در برابر دیگر مشکلات چندان مهم نباشد اما حذف این حجم درد و ناراحتی سطح کیفی زندگی را ارتقا داده و سبب آرامش ذهن و اعصاب میشود.
· افزایش انرژی و توانایی انجام حجم بیشتری فعالیت:
چربیها تمایلی به سوختوساز ندارند، ازاینرو وقتی قرار است تا انرژی بدن را تأمین کنند بهزحمت وارد واکنش شده، بدین ترتیب فرد را با کاهش انرژی و ضعف مواجه میسازند. با این تفاسیر افراد بهمحض نابودی علائم چاقی انرژی مضاعفی را برای انجام امور روزانه و حتی قدرتی مییابند و کمتر و دیرتر خسته شده و از کار و فعالیت دست برمیدارند.
· کاهش فشارخون و تنظیم سیستم گردش خون:
افرادی که به BMI یا شاخص توده بدنی نرمال بازمیگردند، میتوانند جشن کاهش فشارخون را برای خود بگیرند و دیگر از این معضل هراسان نباشند. تنظیم گردش خون نیز هدیه ارزنده دیگری است که از پس مرتفع شدن فشارخون به افراد داده میشود و شادی آنها را تکمیل میسازد.
· بهبود الگوی خواب:
خواب آرام بدون وقفه، ایست تنفسی، ناآرامی، بدخوابی و ... برای کسانی که عزم خود را برای رسیدن به یک شاخص توده بدنی مناسب جزم نمودهاند، فراهم است. بهبود الگوی خواب مسئله مهمی است که تمامی ارکان زندگی افراد را تحتالشعاع خود قرار میدهد و نمیتوان از کنار آن با سهلانگاری گذشت.
راهکارهای سودمند بهمنظور درمان BMI یا شاخص توده بدنی پایین:
بههرحال همیشه این BMI یا شاخص توده بدنی بالا نیست که مشکلساز است در برخی مواقع برعکس این کمبود وزن است که سبب بروز اختلالات در بدن شده است و باید بهسرعت به فکر چاره بود. البته خوشبختانه افرادی که به کاهش وزن مبتلا هستند، راحتتر بر مشکل خود نسبت به افراد چاق فائق میآیند و زودتر شاخصهای سلامتی را دریافت میکنند. ازاینرو برای بازگردانی وزن راه سختی را در پیش ندارید، باکمی دقت و نظارت بیشتر بر سبک زندگیتان وزن ایدهآل در انتظارتان است.
برای مثال به تعداد دفعات مصرف وعدههای غذایی خود بی افزایید اما حجم آن را افزایش ندهید. همین رویکرد ساده متابولیسم پایه شمارا افزایش داده و بدنتان را مستعد وزن گیری سالم مینماید.
استفاده از مواد غذایی مغذی که کالری مناسبی دارند، نیز راهکاری سودمند دیگری است که BMI شمارا به سمت متعادل شدن سوق میدهد. از میان وعدههای پرکالری نیز فراموش نکنید و اگرچه این نوع خوراکیها را از فهرست غذایی افراد طبیعی حذف میکنند، اما شما دررسیدن به وزن نرمال بدانها نیاز دارید. مصرف آب خود را قبل از وعدههای غذایی کنترل نمایید تا اشتهای کافی برای صرف غذای کافی داشته باشید.
البته تحرک مناسب و مقتضی و ورزشهای ملایم را ب منظور تقویت اشتها نیز برای خود در نظر بگیرید تا تمایلتان به مصرف خوراکیهای مفید و مغذی افزایش یابد. البته گنجاندن تکههای غذای پرکالری مانند کره، روغنهای طبیعی و ... در کنار تمامی وعدهها نیز راه گشا بوده و در ارتقا وزنتان مؤثر ظاهر میشوند.
بهترین روش اندازهگیری BMI یا شاخص توده بدنی برای افراد ورزشکار:
باوجودآنکه بارها تأکید کردیم BMI یا شاخص توده بدنی واحد مناسبی برای تشخیص میزان وزن استاندارد در ورزشکاران با تودههای عضلانی نیست، این افراد به دنبال جایگزینی مناسب میگردند. باید گفت برای این دست افراد دستگاه بادی آنالیزور پیشنهاد میشود که به اندازهگیری BMI بدن آنها اما به روشی اصولیتر و دقیقتر میپردازد. بهگونهای که ورزشکاران به دادههای این دستگاه بهطور کامل استناد کرده و دستورهای ورزشی و رژیمی خود را بر اساس آن پایهریزی میکنند.
آنالیزهای این دستگاه شامل نمایش حجم توده چربی، توده عضلانی اسکلتی و میزان آب بدن است که موارد مهمی محسوب شده و برای تدوین برنامههای آتی بسیار مهم و راهگشا هستند. البته این دستگاه توانایی نمایش توده چربی آزاد، درصد چربی بدن، نسبت دور کمر به باسن را نیز دارا است و در عین ناباوری اعدادی دقیق و مبتنی بر اصول مطرح پزشکی را عرضه میکند. حتی میتوان به دادههای آن مبتنی بر میزان متابولیسم پایه و آنالیز چربی و عضله نیز اعتماد نمود و ورزشکاران را به مدد این دادهها از شرایط واقعی جسمشان آگاه ساخت.
بهترین روش اندازهگیری BMI یا شاخص توده بدنی برای افراد با استخوانبندی حجیم:
همانطور که اشاره نمودیم BMI برای ورزشکاران عضلانی کاربرد ندارد، به همین نسبت این شاخص را برای ورزشکاران با توده استخوانی بالا نیز نمیتواند مورداستفاده قرار گیرد. کسانی که بهصورت ذاتی دارای استخوانبندی درشتی بوده یا کشتیگیران سنگینوزن با بافت استخوانی حجیم نیز برای اندازهگیری شاخص توده بدنی باید به سراغ معیار اندازهگیری دیگری باشند.
بدین ترتیب به افرادی که تمایل دارند، میزان استخوانبندی خود را معیاری برای سنجش توده بدنیشان قرار دهند، پیشنهاد میشود تا به سراغ RFM بروند.
در BMI عضله و استخوان بهجای چربی در نظر گرفتهشده و همین امر افراد ورزشکار را بهاشتباه میاندازد. درواقع این شاخص هیچ تمرکزی بر نوع بافت نداشته بدین ترتیب بزرگترین مشکلش در نظر نگرفتن تودههای عضله و استخوان است که این معضل درروش FRM برطرف شده است.
سؤالات رایج در مورد BMI یا شاخص توده بدنی:
چه بهعنوان یک شخص درگیر با عوارض چاقی به موضوع BMI نگاه کنید و چه در قالب یک فرد مبتلابه کاهش وزن و حتی چه یک فرد با وزن نرمال و متناسب باشید، وقتی به مبحث BMI یا شاخص توده بدنی برمیخورید به حتم تعداد کثیری سؤال ذهن شمارا تسخیر میکنند.
اگر بتوان بهتمامی این سؤالات جوابی منطقی و اصولی داد بهراستی افراد را برای پیگیری و دنبال نمودن ادامه راه یاری رساندهایم. در ادامه به مهمترین سؤالات پیرامون BMI میپردازیم و شمارا برای درک بهتر آنها یاری میرسانیم.
1. آیا دریافت ارزیابیهای BMI تخصصی بوده و از درک افراد معمول جامعه خارج است؟
BMI یک شاخص سودمند است که محاسبه آن بهراحتی و با یک فرمول امکانپذیر بوده و حتی بسیاری با یک ماشینحساب ساده به سنجش آن میپردازند. البته درک اعداد و ارقام آن نیز از عهده افراد معمول برمیآید. برای مثال افراد با خطر اضافهوزن در بازه عددی برابر با 30 به بالا و افراد با خطر کاهش وزن با عدد کمتر از 18.5 در این شاخص مواجه هستند.
2. آیا کودکان و بزرگسالان به یک نسبت توانایی بهرهمندی از ارزیابیهای این شاخص رادارند؟
بزرگسالان قادر هستند تا با همان فرمول معمول به کشف BMI یا شاخص توده بدنی خود دست یابند، اما کودکان به علت اینکه در سن رشد بوده و دائماً قد و وزن آنها تغییر میکند در این شاخص یک سری چارت بر اساس جنسیت آنها اعمالشده تا نتایج دقیقتری برای گروههای سنی کودک و نوجوان به دست آید. بدین ترتیب بهرهمندی این دو گروه از BMI بهصورت یکسان نیست.
3. آیا BMI مقدار دقیقی از وزنی که باید به کم نمودن آن بپردازیم در اختیار قرار میدهد؟
از تفاضل مجموع وزنی که BMI ارائه داده با وزن نرمال میتوانیم به مقدار اضافهوزنمان واقف شده و متناسب با شرایط روحی و جسمی یکی از روشهای کاهش وزن را برای خود در نظر بگیریم. این شاخص باهدف تعیین مقدار اضافهوزن طراحیشده است و در قبال آن میتوان به وزنی که قرار است برای آن برنامههای کاهشی در نظر بگیریم نیز دستیابیم و مورداستفاده قرار دهیم.
4. آیا BMI توانایی تعیین میزان چربیهای بدن را نیز دارد؟
بزرگترین رسالت BMI تعیین محدوده وزنی سالم و قرارگیری یا عدم قرارگیری افراد در این محدوده است و تعیین میکند به چه مقدار کاهش وزن برای رسیدن به محدوده مناسب نیاز دارید. بدین ترتیب تشخیص میزان چربی، نوع آن، نحوه پراکندگی چربیها در بدن و ... از عهده این شاخص خارج است و برای تشخیص این موضوع باید به سراغ شاخصهای دیگری بروید.
5. آیا یک بدن ماهیچهای در محاسبههای BMI خطا ایجاد میکند؟
آری عضلات نتایج اندازهگیری BMI یا شاخص توده بدنی را تغییر داده و از صحت آن میکاهند. درواقع این شاخص عضلات را با چربی بهاشتباه گرفته و آنها را معیاری برای اضافهوزن خطرناک قلمداد میکند. به همین دلیل است که تأکید میکنند، ورزشکاران با تودههای ماهیچهای و عضلانی فراوان از معیار دیگری برای اندازهگیری بهره برده و این واحد را به افراد چاق با انبوهی چربی واگذار نمایند. بدین ترتیب در مسیر ورزشی و تناسباندام خود بهاشتباه نرفته و سلامتیشان ناخواسته به مخاطره نیافتد.