ویتامین E ونقش حیاتی آن در بدن!تأثیر عمیق ویتامین E بر روی تمامی اعضای بدن سبب شده، به این عنصر با نگاه ویژهتری نگریسته شود. بدین ترتیب در مورد آن تحقیقهای وسیعی بهعنوان مادهای مهم در دوام و بقای بشر صورت پذیرفته است. هرچه پیشرفتهای علمی بهپیش برود، پردهای از اسرار این ماده شگفتانگیز برداشتهشده و بر اهمیت آن برای بدن مهر تأیید دیگری زده میشود.
باید توجه داشته باشید ویتامین ها نقش حیاتی در حفظ سلامت بدن دارند و در طول رژیم های غذایی باید طوری برنامه ریزی شود که به میزان مناسب ویتامین ها و املاح به بدن شما برسدو این جاست که تنظیم رژیم غذایی مناسب بسیار پر اهمیت می باشد.
با توجه بهضرورت جذب مقادیر کافی از این ویتامین پزشکان تغذیه کوشیدهاند تا قرصها و مکملهای متنوعی را از این ویتامین تولید نمایند تا بیماران و افراد با مشکل جذب روده بتوانند در حد کافی از ویتامین E بهرهمند شده و با کمبود آن در بدنشان درگیر نشوند. در این مطلب سعی میکنیم هر آنچه در مورد این ویتامین نیاز دارید را به شما عرضه نموده و اطلاعاتتان را باب این عنصر گرانبها و معروف دنیای پزشکی ارتقا دهیم.
آشنایی بیشتر با مشخصات ویتامین E:
ویتامین E سیطره وسیعی از اندامهای بدن را تحت پوشش خود قرار میدهد. ازاینرو عضوی نیست که به اثرات شفابخش این ویتامین محلول در چربی نیازی نداشته باشد. ویتامینهایی که آنها را درپوششی از بافتهای چربی در بدن خود ذخیره میسازیم مانند ویتامین E در بدن بسیار ماندگار بوده و بهسرعت جذب و دفع نمیشوند. ازاینرو باآنکه برای آنها خواص پرتعدادی ذکر میشود، اما در صورت استفاده بیرویه ممکن است، بدن را درگیر عوارضی سازند.
انباشت بیشازحد این ویتامین میتواند، بافتها و ارگانهای بدن را تحتفشار و مسمومیت شدید قرار داده و اثرات معکوسی بر روی سلامت افراد داشته باشد. ازاینرو ویتامین E باید زیر نظر پزشک و در مقادیر مشخصی به مصرف برسد تا فواید خود برای پوست، مو، چشم، قلب و … را داشته باشد.
بدین ترتیب در توصیف ویتامین E در یک جمله میتوان گفت یک آنتیاکسیدان قوی با توانایی مبارزه با رادیکالهای آزاد و محافظت از بدن در برابر بیماریها که بدن در تولید آن ناتوان بوده و از طریق مواد غذایی و مکملها باید برای افراد تأمین گردد.
منابع قابلدسترس ویتامین E:
برای آنکه به ویتامین E کافی دستیابیم دو راه وجود دارد. اول اینکه به سراغ مکملهای این ویتامین رفته و برحسب دستور پزشک دوز مناسب آن را تهیهکرده و به مصرف برسانیم یا اینکه به منابع طبیعی آن روی آورده و از انواع سبزیها، میوهها و … که دارای مقادیر قابلتوجهی ویتامین E هستند بهرهمند شویم.
1. انواع ویتامین E بهصورت مکملهای دارویی:
ویتامین E بهصورت مکملهای دارویی را در شکلها و با ماهیتهای متفاوتی تولید میکنند تا مصرفکنندگان آزادی عمل بیشتری در کنارشان داشته و محدودیتی از این حیث احساس نکنند.
1. کپسول: کپسولها رایجترین مدل این نوع ویتامین هستند که عرضه میشوند که همگی نمونههایی از آنها را دیدهایم.
2. قطره خوراکی: البته بهمنظور سهولت کاربران این ویتامین در مدلهای قطره خوراکی نیز تولید میشود که برای بسیاری مطلوبتر هستند.
3. قرص: قرص ویتامین E نیز وجود داشته که در صورت نیاز به این ویتامین گزینهای مناسب است.
4. روغنها: البته از روغنهای حاوی این ویتامین و تأثیرات شگرف آن که بهصورت موضعی مورد است، نیز نمیتوان گذر نمود.
5. ماسکها: ماسکها نیز بسیار کاربردی بوده و با پوشش قسمتهای مختلف بدن در سریعترین زمان ممکن به حل مشکلات موجود در آن عضو میپردازد.
6. سرمها: سرمهای دارای ویتامین E نیز در راستا تقویت پوست و مو عالی عمل میکنند و بسیاری از آنها بهرهمند میشوند.
2. انواع ویتامین E بهصورت خوراکیهای طبیعی:
مواد غذایی حاوی ویتامین E نیز دارای دستهبندیهای متفاوتی هستند که از آنها میتوان به این موارد اشاره نمود:
1. سبزیها: کلم بروکلی، گوجهفرنگی، اسفناج، ذرت، کلم پیچ، سویا، سیبزمینی و …
2. میوهها: کیوی، آووکادو، انبه، هلو، بلکبری، انگور سیاه، کرن بری، زردآلو، تمشک و …
3. مغزها: دانه آفتابگردان، بادام، فندق، گردو، بادامزمینی، دانه کاج، پسته و …
4. روغنها: روغنزیتون، روغن آفتابگردان، روغن سبوس گندم، روغن فندق و …
5. ادویهها: مارچوبه، خردل، پونه کوهی، فلفل پایریکا و …
6. گوشتها: گوشت غاز، ماهی سالمون، قزلآلا، خرچنگ، تخم ماهی، شاهمیگو و …
فواید متنوع ویتامین E برای پوست:
ویتامین E برای پوست میتواند فواید پرتعدادی را به ارمغان آورد که شاید از بررسی آنها متعجب شوید. در ادامه به ذکر مهمترین آنها میپردازیم تا اگر تا حال در مورد مصرف این ویتامین بیتوجه بودهاید، جایی برای آن در سبد رژیم غذایی روزانه خود بازنمایید.
· ویتامین عامل ضد پیری قدرتمند:
ویتامین E در احیا و بازسازی و افزایش استحکام مویرگهای پوست توانمند بوده، ازاینرو طبیعی است که بتواند مواد مغذی و رطوبت کافی را به پوست رسانده و با این رویکرد با حفظ حالت کسشانی پوست، این عضو مهم را از پیری زودرس و چینوچروک در امان نگه دارد.
· ویتامین و کاهش التهابات پوستی:
التهابات از هر دلیل و هر منبعی که به وجود آمده باشند در کنار ویتامین E التیامیافته و فرومینشینند. بدین ترتیب است که افراد بعد از مصرف این ویتامین پوستی و بدنی عاری از التهاب، ورم و تورم را برای خود مشاهده میکنند.
· ویتامین E و پیشگیری از بروز سرطان پوست:
اگر به دلیل مشغله کاری دائماً در معرض اشعه ایکس، ماوراءبنفش، گازهای سمی و … هستید، میتوانید با مصرف روتینگ ویتامین E پوست خود را از سرطان و معضلات آن دور سازید و از بروز چنین مشکلی برای خود جلوگیری کنید.
· ویتامین E و پاکسازی و افزایش لطافت پوست:
توانایی عالی ویتامین E در پاکسازی و ایجاد درخشندگی و شفافیت در پوست سبب شده در تمامی ماسکهای صورت مقادیر مشخصی از آن وجود داشته باشد. بهواقع بدون حضور این ویتامین رسالت ماسکها که لایهبرداری و پاکسازی و بازگردانی نشاط و شادابی پوست بدان است، بهصورت عالی انجام نمیشود.
· ویتامین E و بهبود زخم، جوش و اگزما:
آفتابسوختگی، زخم، جوش، اگزما و هرگونه عارضه پوستی دیگر را میتوان در کنار این ویتامین شفا بخشید. بدین ترتیب میتوان بهجرئت گفت که ویتامین E درمان هر نوع مشکل پوستی است و مادهای بهمانند آن نمیتواند به جوانتر و سالمتر نمودن پوست کمک نماید.
-
فواید متنوع ویتامین E برای مو:
مو نیز مانند دیگر اعضای بدن و حتی بیشتر به ویتامین E و اثرات شگرف آن برای حفظ سلامتی نیاز مبرم دارد. بهگونهای که در صورت کمبود این ویتامین مو استحکام و استقامت عالی خود را ازدستداده و با ساختار، بافت و حالتی ناهنجار باید درگیر شود.
· ویتامین E کاهش آسیبهای محیطی:
موها برای حیات و حفظ زیبایی خود به منابع غنی آنتیاکسیدان نیاز وافر دارند. ویتامین E نیز به دلیل اینکه یک منبع عالی آنتیاکسیدانی به شمار میرود، به حتم میتواند موها را در برابر آسیبهای محیطی ایمنی بخشیده و از نشاط و شادابی آنها حراست نماید.
· ویتامین E بهبود حالت پوست سر:
گاه پوست سر خشکشده که این امر تأثیر نامطلوبی بر روی موها میگذارد. ایجاد شوره، پوستهپوسته، خارش، سوزش و … همگی از مشکلات پوست سر هستند که ویتامین E توانایی برطرف نمودن آنها را دارد.
· ویتامین E و ترمیم وز و شکنندگی موها:
بهمنظور ترمیم وز و رفع شکنندگی موها نیز کافی است کمی روغن، ماسک و … حاوی این ویتامین را به موها بمالید و بهصورت معجزهآسا بهبود ساختار موهای خود را مشاهده نمایید. درواقع وز و شکنندگی بیشتر به دلیل کمبود رطوبت مو حاصل میشوند که ویتامین E در نقش یک آبرسان، خوب عمل میکند.
· ویتامین E و افزایش خونرسانی به موها:
این ویتامین برریشه موها نیز تأثیر گذاشته و آنها را تقویت میکند و این شگرد را به مدد افزایش خونرسانی به ریشه موها و پوست سرانجام میدهد. به همین دلیل است که با مصرف این ویتامین هم حالت موها بهتر شده و هم پوست سر شرایط مطلوبتری مییابد.
فواید متنوع ویتامین E برای تناسباندام:
پزشکان ادعا دارند که ویتامین E میتواند در کاهش وزن و تناسباندام نقش تعیینکنندهای داشته باشد. بهگونهای که علاوه بر شواهد علمی نتایج عملی نیز این ادعا را تصدیق نموده و عملاً مشاهده میکنیم، افرادی که از مقادیر مناسب ویتامین E مصرف میکنند، دارای وزن ایدهآلتری هستند.
· ویتامین E و ساخت ماهیچههای سالم:
ویتامین E یک نوع از آنتیاکسیدانهای قوی به شمار میرود که در ساخت و تغذیه ماهیچهها بسیار کاربردی است. ازاینرو در کنار آن ساخت عضلاتی سالم بسیار راحتتر بوده، به همین دلیل است که افراد با مصرف آن در فرآیند کاهش وزن موفقتر هستند.
· ویتامین E و تولید سلولهای قرمز:
ماهیچهها بدون سلولهای قرمز توانایی رشد و نمو و حتی حفظ کیفیت بافت و ساختار خود را ندارند، بنابراین میتوان نتیجه گرفت ویتامین E با تولید سلولهای قرمز به تولید ماهیچهها و حفظ سلامتی آنها کمک نموده و از تجمع چربی در بدن پیشگیری میکند.
· ویتامین E و بهبود عملکرد ماهیچهای:
نهتنها در بهبود عملکرد ماهیچهها بلکه در تسریع فرآیند آمادگی جسمانی نیز ویتامین E نقش پررنگی دارد. به همین دلیل یک مکمل مفید در رژیم غذایی افراد علاقهمند به کاهش وزن، تسریع ساخت ماهیچههای بدون چربی، فیتنس و … است.
فواید ویتامین E برای دیگر اعضای بدن:
هر عضوی به ویتامین E و معجزات عظیم آن برای یک حیات طیبه و متعالی نیاز دارد. در صورت نبود این ویتامین مرگ سلولی و تخریب بافتهای اعضای بدن حتمی است. ازاینرو در الزام به مصرف منظم آن هیچ تردیدی وجود ندارد. در ادامه با ذکر این فواید شمارا نیز به باور ارزشمند بودن ویتامین E میرسانیم.
· ویتامین E و بهبود سیستم عصبی:
ویتامین E توانایی تنظیم غدد درونریز و متعادل نمودن هورمونهای بدن را دارد. ازاینرو بهبود کارکرد سیستم عصبی، تنظیم چرخه قاعدگی، کاهش اضطراب، ناراحتی، خستگی و … با مصرف فقط 15 میلیگرم از این ویتامین برای بزرگسالان پدید میآید.
· ویتامین E و ارتقا روند بهبود بینایی:
کاهش ابتلا به بیماری تباهی لکهی زرد، سرعت بخشیدن به روند بهبود بینایی افراد در معرض جراحی لیزر چشم و بهبود کیفیت دید با مصرف منظم این ویتامین پدید میآید. ازاینرو پزشکان حتماً افراد میانسال و مسن را بهمنظور تقویت بینایی و دوری از تاری دید به مصرف این ویتامین دعوت میکنند.
· ویتامین E و پیشگیری از جنون، زوال عقل و آلزایمر:
مصرف ویتامین E بهترین راهکار برای مبارزه و پیشگیری از بروز بیماری زوال عقل است، اما این ویتامین برای بیماران درگیر این معضل نیز سودمند بوده و پیشرفت بیماری را کندتر میسازد. از دست دادن استقلال، پیشرفت بیماریهای زوال عقل، جنون و اختلالات نوروژنیک و … همگی در صورت مصرف این ویتامین یا رخ نداده یا با سرعتی بسیار آهسته و کند بروز میکند.
مبارزه با سرطان و رفع اثرات مخرب داروها:
رفع اثرات مخرب پرتودرمانی، دیالیز و … بر روی مو، ریهها و … ازیکطرف و مبارزه با انواع سرطانها، مهار رشد غیرطبیعی رگ درون تومورها، مرگ سلولهای سرطانی، خاموش کردن ژنهای سرطانی و سرکوب رشد انواع تومورها در قالب یک آنتیاکسیدان قوی از عهده ویتامین E برمیآید.
· ویتامین E و بهبود رشد جنین و کودکان:
مصرف ویتامین E در دوران بارداری منوط در ماههای انتهایی، نهتنها زیانبار نیست، بلکه فواید بسیاری برای مادر و جنین به همراه دارد. مادران باردار با مصرف این ویتامین از التهابات به دورمانده و جنینشان نیز با رشد بهتر سلولهای مغزی و عصبی مواجه میشوند. فواید این ویتامین تا حدی زیاد است که زنان شیرده و کودکان نیز به مصرف دوزهای مشخصی از این مکمل بهمنظور حفظ سلامتی و رشد طبیعی سلولی توصیه میشوند.
نشانههای کمبود ویتامین E در بدن:
افرادی که دچار سوءتغذیه یا مشکلات گوارشی مانند بیماری کرون، التهاب روده، پانکراس و … بوده یا درگیر رژیمهای غلط غذایی هستند که آنها را تشویق به حذف تمامی انواع چربی میکنند، ممکن است با افت ویتامین E در بدنشان مواجه شوند. در غیر این صورت افراد سالم اغلب بهطور کامل مستعد دریافت این ویتامین از مواد غذایی طبیعی بوده و نیازی به مکملها ندارند. در حالت کلی کمبود این ویتامین در بدن عوارض ناگواری را برای افراد به همراه دارد که از مهمترین آنها میتوان به این موارد اشاره نمود:
1. کاهش هماهنگی عضلات و ضعف عضلات
2. مشکل در بینایی و اختلالات گفتاری
3. افزایش احتمال ابتلا به سرطان
4. ایجاد مشکلات قلبی و عروقی
5. اختلالات تولیدمثلی
6. عدم پاسخگویی صحیح به محرکهای محیطی
7. عدم توانایی در حفظ تعادل
8. بروز سریع زخمهای پوستی
9. سقطجنین
10. و … .
عوارض مصرف بیرویه و بدون برنامهریزی ویتامین E:
اگرچه ویتامین E برای بدن بسیار سودمند است، اما مصرف بیرویه آن مانند هر ماده و عنصر دیگری میتواند، مضراتی بسیار خطرناکی را به وجود آورد. این ویتامین چه در حالت طبیعی و چه بهصورت مکمل میتواند، سلامت را مهمان همیشگی بدن ما کند، اما از مصرف خودسرانه و نامتعادل آن نیز به جد باید اجتناب شود. در ادامه بیشتر باب این عوارض ناگوار سخن میگوییم.
1. تحریک موضعی پوست
2. حالت تهوع، خستگی مفرط و سردرد
3. ایجاد اختلالات خونریزی و بروز خونریزی داخلی، سکته مغزی و خونریزی مغزی
4. پیشرفت سرطان پروستات
5. افزایش مدتزمان انعقاد خون
6. خطر مرگ در مصرفهای بیشتر از 400 واحد
7. بازگشت سرطانهایی مانند سر، گردن و پروستات
8. اسهال، درد و گرفتگی شکمی
9. تاری دید، ضعف بینایی و آبمروارید
10. خارش، کبودی و خونریزی زیرپوستی
11. و … .
نحوه مصرف صحیح و اصولی ویتامین E:
بیشترین توصیه برای مصرف صحیح ویتامین E همان مواد خوراکی حاوی این ویتامین است. به دلیل اینکه این ویتامین قدرت دفع پایینی دارد، مکملها میتوانند مقدار مشخص این ویتامین را بیشازحد در بدن افزایش داده و تأثیر سوئی داشته باشند. ازاینرو مطمئنترین راه مصرف این مکمل همان خوراکیهایی است که حاوی این ویتامین گرانبها هستند.
ولی درصورتیکه با مشکلات جذب چربی در روده مواجه باشید، پزشکان مصرف مکملهای این ویتامین را تجویز کرده تا سطح پایداری از این ویتامین در بدن ایجاد شود. بهصورت میانگین کودکان فقط به 6 میلیگرم از این ویتامین بهصورت روزانه، دختران و پسران تا سن 14 سالگی به 8 میلیگرم و خانمها و آقایان بالاتر از 14 سال به 15 میلیگرم نیاز دارند. ولی این مقدار گاهاً در خانمهای شیرده تا حدود 19 میلیگرم افزایش مییابد تا نیازهای مادر و نوزاد بهخوبی برآورده شود.
افراد با پرهیز مصرف ویتامین E:
با تمامی مزایای فراوانی که باب ویتامین E برای شما ذکر نمودیم، اما بسیاری از بیماران هستند که نباید بههیچوجه از مکملهای این ویتامین استفاده نموده یا حتماً باید زیر نظر پزشک به مصرف آن مبادرت ورزند. این افراد شامل بیماران در حال درمان با داروهای رقیقکننده خون، افراد دیابتی، بیماران قلب و عروق میشوند. این افراد به دریافت مشاوره با پزشک مخصوص خود و اجتناب از مصرف خودسرانه ویتامین E توصیه اکید میشوند.
البته کسانی نیز که در معرض اجرای عمل آنژیوپلاستی قرارگرفتهاند، به دلیل اینکه ادعا میشود این ویتامین درروند بهبود کامل، اختلال ایجاد میکند، نباید از مکملهای ویتامین E تا مدتزمان مشخصی مصرف کنند. از دیگر افرادی که باید مصرف این ویتامین را منوط به تجویز پزشک نمایند به این موارد میتوان اشاره نمود:
1. افراد درگیر با اختلالات خونریزی بهمنظور پرهیز از عود بیماری
2. اشخاص درگیر با حمله قلبی و سکته مغزی به جهت جلوگیری از افزایش احتمال مرگ
3. بیماران در معرض جراحی باهدف پرهیز از خونریزیهای مکرر
4. بیماران دیابت دچار نارساییهای قلبی با نگرانی عود بیماری
5. زنان باردار در 8 هفته ابتدایی با خطر نقص مادرزادی قلب در نوزادان
6. مصرفکنندگان داروهای کاهنده لختگی خون
7. افراد نیازمند به این داروها کاهندهی کلسترول به دلیل کاهش تأثیر این داروهای
کلام پایانی:
با توضیحاتی که باب ویتامین E ذکر نمودیم، حتماً به اهمیت این ویتامین و تأثیرات مهم و حیاتی آن بر عملکردهای زیستی انسان پی بردهاید. اگرچه ادعا میشود، افراد سالم توانایی جذب این عنصر را بهصورت طبیعی داشته و نگرانی باب این موضوع وجود ندارد. ولی این امر نباید ما را از ضرورت بررسی رژیم غذاییمان و وجود مقادیر کافی از این ویتامین غافل سازد.
برای دریافت سلامتی باید توجه داشته باشیم که از منابع غذایی همیشه استفاده نماییم که ما را به سمت مصرف مشخصی از این ویتامین و دیگر عناصر مهم تغذیهای سوق دهد. در غیر این صورت دیر یا زود باید با مشکلات کمبود انواع ویتامین، مواد معدنی، املاح و … دستبهگریبان شده و بازندگی معمول و طبیعیمان خداحافظی کرده و با انواع مخاطرات دستبهگریبان شویم.