ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن

ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن، موضوع داغی بوده که توجه بسیاری از علاقه‌مندان به لاغری و تناسب‌اندام را به سمت خود معطوف ساخته است. ویتامین D یکی از عناصر مهمی است که از دیرباز پزشکان به اهمیت و ضرورت استفاده از آن، به‌منظور دریافت بیشترین حد از سلامتی تأکیددارند. ولی تأثیرات شگرف آن بر لاغری سبب شده، این ویتامین گران‌بها را از جنبه تناسب‌اندام نیز مورد ارزیابی قرار داده و بر روی آن سرمایه‌گذاری نمایند. این موضوع زمانی مهم‌تر جلوه می‌کند که درمی‌یابیم، کمبود ویتامین D در بدن می‌تواند، صدمات مهلکی را به ساختار موکولی و بافتی ما وارد ساخته و تهاجمات پرتعدادی را از سوی بیماری‌ها نصیب مان سازد.

 

 

آشنایی بیشتر با ویتامین D:

ویتامین D بیشتر به‌صورت محلول در چربی یافت می‌شود و تقریباً تمامی اعضای بدن برای حفظ سلامت و پایداری خود بدان نیاز مبرم دارند. اگرچه راه‌های مختلفی برای دریافت آن وجود دارد، اما به دلیل جذب محدود این ویتامین توسط بدن، اکثر افراد با کمبود ویتامین D مواجه بوده و به‌تبع از عوارض کمبود این ویتامین نیز مانند چاقی، ضعف سیستم ایمنی بدن، خرابی دندان‌ها و … در رنج هستند. به همین دلیل است که ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن را حتمی دانسته و به مصرف منظم آن به‌منظور دور ماندن از خطر چاقی و اضافه‌وزن مفرط توصیه اکید دارند.

 

 

 

 

چرا باید ویتامین D استفاده کنیم؟

همان‌طور که گفتیم ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن چنان شگفت‌انگیز است که پزشکان گاهاً برای دریافت چنین مزیتی افراد را به مصرف مکمل‌های این ویتامین تشویق می‌کنند. ولی در بعضی مواقع مشکلات دیگری نیز برای فرد رخ‌داده که ضرورت استفاده از ویتامین D را دوچندان می‌سازد.

 

 

 

 

 

 

از این مشکلات می‌توان به این موارد اشاره نمود:

1.        تضعیف در سیستم ایمنی بدن

2.        افت کیفیت بافت و استحکام استخوانی

3.         نارسایی‌های ژنتیکی و ویژگی‌های خاص جسمانی

4.        ناراحتی‌های فک و دندان

5.        تأخیر در جذب کلسیم و فسفر

6.        درگیری با شاخص توده بدنی بسیار بالا

7.        نارسایی در زنان باردار یا درگیر با سرطان پستان

8.        افراد دارای بیماری‌های قلب و عروق

9.         سالمندان، کودکان و نوزادان درگیر ضعف و ناراحتی‌های جسمانی

نشانه‌ها و علائم خطرناک کمبود ویتامین D در بدن:

نشانه‌ها و علائم کمبود ویتامین D بسیار مهلک و خطرناک هستند، زیرا تقریباً نمود ظاهری نداشته و از درون به تخریب بافت‌ها و ماهیچه‌ها می‌پردازد. شاید بتوان ساده‌ترین و کم‌خطرترین عارضه کمبود ویتامین D را چاقی و اضافه‌وزن دانست و به‌سرعت نیز ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن را موردتوجه قرارداد و بر این عارضه فائق آمد. ولی به‌واقع با علائم مشکل سازی دیگری مانند ناراحتی‌های استخوانی با تنوع بالا چون پوکی استخوان، دردهای اسکلتی، ناتوانی، شکستن استخوان، نرمی استخوان و … که فرد را درگیر می‌سازند، بسیار سخت‌تر است. البته این ویتامین علائم ناگوار دیگری نیز برای فرد پدید می‌آورند که از آن می‌توان آسیب به رگ‌های خونی، بروز ناراحتی‌های قلبی، آسیب‌های کلیوی، سرطان پوست و … اشاره نمود. اگر به مشکلاتی مانند درد کمر، افسردگی، ریزش مو، تأخیر در زمان‌ترمیم زخم‌ها و … نیز مبتلا هستید، باید به کمبود ویتامین D در بدن خود شک کرده و با یک آزمایش به تشخیص صحیح، باب این موضوع دست‌یافت.

بررسی ادعای کاهش وزن با مصرف ویتامین D:

سال‌ها است در مجامع پزشکی صحبت از ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن بوده و علاقه‌مندان به استایل‌های ورزشی را بر این داشته تا با دقت نظر بیشتری جویای این مبحث باشند. با توجه به بررسی‌های صورت گرفته و شواهد پزشکی که حاکی از وجود مقادیر قابل‌توجهی از ویتامین D در خون افراد لاغر و برعکس این ادعا مبنی بر مقادیر کم ویتامین D در خون افراد چاق است، می‌توان نتیجه گرفت که به‌راستی می‌شود با افزایش حجم این ویتامین در بدن بر مشکلات چاقی فائق آمد. به دلیل این رویکرد با مبنای پزشکی است که امروزه افراد به سمت مصرف ویتامین D به‌عنوان یک روش لاغری روی آورده‌اند. گنجاندن مقادیر مشخص‌شده در رژیم غذایی روزانه درواقع یک ترفند لاغری است که گمان می‌رود از دیگر متدهای لاغری کم‌ضررتر و صدالبته کم‌هزینه‌تر باشد.

باکمی تمایل به سمت غذاهای دریایی و تناول ماهی‌هایی مانند ساردین، سالمون، تن، میگو و … و افزودن خوراکی‌هایی مانند آب‌پرتقال، شیر سویا، ماست و … در کنار رژیم اصلی، می‌توان درصد جذب این ویتامین را در بدن بالا برد.

 

چگونگی کاهش وزن با مصرف ویتامین D:

برای آنکه چگونگی عملکرد ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن را به صورتی دقیق‌تر متوجه شویم، به‌گونه‌ای جزئی‌تر به این موضوع می‌پردازیم. ویتامین D به‌تنهایی قادر نیست که کاهش وزنی را برای ما پدید آورد، بلکه با ایجاد فرآیندهایی در بدن می‌کوشد تا این پروسه محبوب و دوست‌داشتنی را ایجاد نماید. بدین ترتیب در ادامه بیان می‌کنیم که این ویتامین چگونه به کاهش وزن کمک می‌کند.

1.      متعادل‌سازی چربی‌های شکمی:

کاهش حتی درصدهای کمی از ویتامین D در خون، به بدن هشدار انباشت و ذخیره چربی‌ها را به‌منظور تأمین انرژی صادر می‌سازد. این چربی‌ها تمایل فراوانی به تجمع در اطراف بافت‌های شکمی داشته، ازاین‌رو چاقی در این بخش بدن با کمبود این ویتامین حتمی است. قرار دادن رژیم‌های غذایی سرشار از ویتامین D در کنار ورزش و غذای کم‌کالری تأثیر باورنکردنی را در کاهش وزن افراد به نمایش گذاشته است.

2.      فرونشانی التهابات بدن:

ویتامین D به‌عنوان یک منبع خوب آنتی‌اکسیدانی شناخته می‌شود، ازاین‌رو طبیعی است که بتوان به مدد آن تمامی التهابات بدن را فرونشاند و سدی در برابر مواد التهابی دیواره‌های سلولی ساخت. تحقیقات نشان داده تمامی مواد ضدالتهابی حاوی مقادیر فراوانی ویتامین D هستند که این امر همراهی پایدار دو عنصر را به اثبات می‌رساند.

3.      راه‌اندازی یک چربی سوزی قوی:

با ورود ویتامین D به بدن یک چربی سوزی قوی به راه افتاده و در همین اثنا بافت‌های ماهیچه‌ای تقویت می‌شوند. با این رویکرد سلامت اسکلتی ـ عضلانی بهبودیافته و فرد گام‌به‌گام به سمت تناسب‌اندام و سلامتی سوق می‌یابد. از طرفی ویتامین D می‌تواند تأثیرات ورزش‌های هوازی و قدرتی که افراد چاق برای کاهش وزن انجام می‌دهند را چندین برابر نمایند.

4.      افزایش ترشح انسولین:

با کمبود انسولین در بدن فرد به‌شدت احساس گرسنگی نموده و به سمت خوراکی‌های شیرین و پرکالری مایل می‌شود. با افزایش میزان مشخصی از ویتامین D می‌توان چنین احساسی را در افراد خاموش ساخت آن‌ها را برای رسیدن به وزن ایده‌آل یاری نمود. به همین دلیل است که افراد چاق ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن را جدی گرفته و به مصرف مداوم و برنامه‌ریزی‌شده آن می‌پردازند.

5.      بهبود عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی:

با بهبود عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی افراد در درمان اختلالات خواب، کاهش فشارهای عصبی، التیام خلق‌وخوی و … موفق‌تر هستند. ویتامین D سطح هورمون‌های انتقال‌دهنده عصبی را افزایش داده و آنها را به حد نرمال می‌رساند. ازاین‌رو مشاهده می‌شود، افراد با مصرف این ویتامین خلق‌وخویی بهتر، خوابی راحت‌تر، استرسی کمتر و … را تجربه کرده و سطح کیفی زندگی‌شان ارتقا می‌یابد.

6.      کنترل قدرتمند اشتها:

ویتامین D توانایی کنترل اشتها را داشته و افراد در صورت مصرف مقادیر قابل قبولی از آن بااحساس سیری واقعی روبرو می‌شوند. این امر تا حدی ضروری بوده که گاهاً با افت ویتامین D در خون ممکن است، فرد با گرسنگی کاذب درگیر شده و به مصرف بی‌رویه کالری روی آورده و خود را با عوارض چاقی درگیر می‌سازد.

7.      پیشگیری از تولید سلول‌های جدید چربی در بدن:

گاهی نیز ویتامین D تأثیر خود را با پیشگیری از ایجاد سلول‌های چربی جدید نشان می‌دهد. بدین ترتیب همان‌قدر که با چربی سوزی به مبارزه با چربی‌های شکمی می‌پردازد، از سوی دیگر نیز مانعی بر ایجاد مجدد آن‌ها در بدن شده و با این شگرد ضربه مهلکی به بافت‌های چربی وارد می‌سازد. به همین دلیل است که ادعا می‌شود، ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن غیرقابل‌انکار است.

8.      کاهش شاخص توده بدنی:

مطالعات گسترده در مورد افراد چاق نشان داد آن دسته که دارای شاخص توده بدنی بالاتری هستند به حتم درگیر کاهش سطح ویتامین D نیز بوده، ازاین‌رو با درصد چربی بیشتر و چاقی دست‌به‌گریبان هستند. بدین ترتیب حتی می‌توان نتیجه گرفت مقدار ویتامین D در بدن افراد، با اضافه‌وزن در ارتباط است، با افزایش این ویتامین وزن کاهش و در صورت کاهش ویتامین حالتی برعکس رخ نشان می‌دهد.

 

راه‌های جذب ویتامین D به بدن افراد با شرایط مختلف زندگی:

حال که به اهمیت ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن واقف شده‌اید، در این بخش بیشتر به راه‌های جذب این ویتامین گران‌بها اشاره می‌کنیم. بدین ترتیب می‌توانید، روش دستیابی به آن را آموخته و با به‌کارگیری آنها بیشترین سهم دریافتی را از این عنصر برای خود تدارک ببینید.

 

·         اشعه ماوراءبنفش نور خورشید:

نور خورشید مهم‌ترین منبع دستیابی به ویتامین D است. ازاین‌رو پزشکان توصیه می‌کنند، اگر در سرزمین هایی زندگی می کنید که که نور کافی دریافت می‌نمایید، حتماً به‌صورت روتین و روزانه خود را در معرض تابش این اشعه قرار داده تا به کمبود ویتامین D مواجه نشوند.

·         غذاهای غنی‌شده:

متخصصان تغذیه معتقدند دومین روش دریافت ویتامین D استفاده  از غذاهای غنی‌شده با این ویتامین است. درواقع ویتامین D یک ریزمغذی بوده که در بسیاری از غذاها مانند ماهی، میگو، تخم‌مرغ، جگر، خاویار و … یافت می‌شود. با گنجاندن این خوراکی‌ها در وعده‌های روزانه می‌توان از عوارض کمبود این ویتامین بر حذر ماند.

·         آجیل و خشکبار:

در انواع خشکبار مانند سویا، میوه‌های خشک و … و در انواع آجیل مانند گردو، بادام و … مقادیر فراوانی از ویتامین D موجود است که می‌توانند در کنارغذاها به‌منظور تکمیل پروسه تجهیز بدن به ویتامین D مورد بهره‌برداری قرار گیرند. البته اگر فرآیند خشک نمودن میوه‌ها را در معرض آفتاب به انجام رسانیم، مسلماً تأثیرگذاری بیشتری را در این امر از آنها شاهد هستیم.

·         انواع لبنیات:

اگر خود را به‌صورت روزانه موظف به مصرف مقدار قابل‌توجهی لبنیات در انواع گروه‌های آن نمایید، به حتم می‌توانید از وجود مقدار کافی ویتامین D در بدنتان آسوده‌خاطر باشید. این موارد از انواع شیر مانند شیر طبیعی، شیرکاکائو و شیر سویا شروع‌شده و تا پنیر، ماست، خامه‌ترش و … را شامل می‌شود که همگی تأثیر چشمگیری بر سلامتی و حفظ تناسب‌اندام دارند.

·         مکمل‌های ویتامین D:

در صورت نبود نور کافی و مواد غذایی غنی تنها راه مؤثر و اثرگذار باقدرت بالا مصرف مکمل‌های ویتامین D است. اگرچه بیشتر توصیه بر مکمل‌های طبیعی ویتامین D بوده، اما مکمل‌های صنعتی نیز به‌عنوان آخرین راه‌حل راهکاری سودمند تلقی می‌شوند.

·         مصرف هم‌زمان دیگر ویتامین‌ها:

درصورتی‌که مطمئن شده‌اید مقدار کافی از ویتامین D را مصرف کرده، اما به نتیجه دلخواه نرسیده‌اید باید در کنار آن و در قالب یک پک تکمیل‌کننده به مصرف ویتامین‌های جانبی مانند A، E و K2 نیز بپردازید. بدین ترتیب به متعادل نمودن ویتامین D و جذب آن کمک شایانی نموده‌اید. با این شگرد از بالا رفتن بیش‌ازحد سطح این ویتامین و خطرات آن نیز پیشگیری می‌نمایید.

 

 

 

 

 

عوارض کمبود ویتامین D در بدن:

شاید بتوان علائم و عوارض کمبود ویتامین D در بدن را یکی دانست، اما به‌هرحال در صورت بی‌توجهی به علائم ایجادشده این موارد خود را با شدت بیشتری نشان می‌دهند. بدین ترتیب فرد وارد مرحله بروز عوارض سخت‌تری مانند کاهش اشتها، خستگی مفرط و زودرس، تشنگی و عطش فراوان، حالت تهوع، یبوست شدید و درنهایت سنگ کلیه می‌شود. البته با کمبود این ویتامین از مشکلاتی چون انواع سرطان، افزایش آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌ها، کاهش جذب فسفر، کلسیم و فسفات و حتی مرگ زودرس نیز گریزی نیست. موارد ذکرشده از عمده ناراحتی‌هایی است که در نبود مقادیر کافی از این ویتامین در بدن ممکن است، بروز کنند. به همین دلیل پزشکان به‌منظور حفظ نشاط، سلامتی و خصوصاً بهره‌مندی از ویتامین D و تأثیر آن در کاهش وزن و تناسب‌اندام به گنجاندن این ویتامین در رژیم غذایی توصیه دارند.

 

چگونگی انتخاب قرص ویتامین D برای کاهش وزن:

باید دانست انواع مختلفی از قرص‌ها، مکمل‌ها، شربت‌ها و … از ویتامین D وجود دارد که این موضوع گزینش صحیح آن را سخت می‌سازد. انتخاب و مصرف خودسرانه نه‌تنها سودی عاید فرد نمی‌کند، بلکه ممکن است، عوارضی نیز برای استفاده‌کننده داشته باشد. این قرص‌ها باید متناسب با سن، وزن، جنسیت، شاخص‌های فیزیکی و سلامتی و حتی شرایط جسمانی فرد توسط پزشک متخصص تجویز شوند. در غیر این صورت نمی‌توانند کارایی قابل‌قبول خود را عرضه کنند. این داروها باید در دز مشخص و در زمان‌های مقتضی مورداستفاده قرار گیرند که تمامی این موارد بستگی به تشخیص پزشک مربوطه دارد. برای مثال خانم‌های باردار به دلیل شرایط خاص فقط مجاز به مصرف نوع مشخصی از ویتامین D هستند که این امر مهم در مورد افراد مسن، خردسالان، اشخاص درگیر با بیماری‌های قلبی، ناراحتی کلیوی و … نیز صدق می‌کند.