خواص زرشک
زرشک یکی از مواد غذایی است که به اشکال گوناگونی در غذاها مورداستفاده قرار می‌گیرد. رب زرشک یک چاشنی غذایی فوق‌العاده مفید و محرک میل به غذا محسوب می‌شود. آب زرشک هم خواص درمانی زیادی برای بدن دارد و مورد سوم استفاده از میوه خام زرشک در انواع غذاها از جمله زرشک پلو که محبوبیت زیادی بین ما ایرانیان دارد.
زرشک یک ماده شفابخش است که به‌عنوان دمنوش، آبمیوه، سس و ژله هم مورد مصرف قرار می‌گیرد. تولید انواع ترشی و مصرف آبمیوه آن حاکی از فواید زیاد آن برای بدن دارد. اما این میوه کوچک و ترش چه خواص و فوایدی برای بدن دارد؟ در ادامه مقاله همراه ما باشید تا شما را با خواص زرشک برای بدن آشنا کنیم.
خواص زرشک برای سلامتی-راسپینا کلاب
زرشک چیست؟
زرشک یا Berberis Vulgris میوه درختچه‌ای است که تمام بخش آن مصرف دارویی دارد. ریشه، پوست و میوه این درختچه یک تا 5 متری، دارای خواص زیادی برای سلامتی بدن است. برگ‌های درخت زرشک، بیضی‌شکل با دندانه‌های اره‌ای هستند. این گیاه بومی آسیا، اروپا و شمال آفریقا است ولی اکنون در اکثر مناطق جهان یافت می‌شود.
زرشک چیست-راسپینا کلاب
گیاه زرشک دارای ماده‌ای به نام آلکالوئید از خانواده بربرین است. بربرین در انگور، زردچوبه و زرشک به‌وفور یافت می‌شود. این ماده دارای خواص ضدالتهابی، آرام‌بخش، ضدتشنج و ضدمیکروبی است. بربرین با آلودگی‌ها و میکروب‌های بدن مبارزه کرده و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. زرشک حاوی مواد بسیار مفید زیادی برای بدن مانند ویتامین C، ویتامین B، بتاکاروتن، کاروتنوئید، کروم، روی، کبالت و لوتئین و زاکزاتین است.
انواع زرشک
گونه‌های متفاوتی از درخت زرشک در ایران و جهان رشد می‌کنند. انواع متفاوت درخت زرشک در لرستان، فارس، تهران، خراسان و آذربایجان و دیگر مناطق کشور رشد و پرورش داده می‌شود. نوع وحشی این گیاه در مناطق کم آب و آب‌شور رشد می‌کند.
درخت زرشک نیاز به نور زیاد و جریان مداوم و متناوب باد دارد. میوه این درخت در فصل پاییز برداشت می‌شود. معروف‌ترین گونه‌های زرشک که مورداستفاده قرار می‌گیرند:
1. زرشک بی‌دانه یا مقرون‌به‌صرفه
2. زرشک دانه‌دار یا وحشی
3. زرشک دانه اناری یا پفکی که به زرشک‌پلویی نیز معروف است.
4. زرشک زالزالکی
5. زرشک کوهی
انواع زرشک-راسپینا کلاب
خواص زرشک برای بدن
زرشک دارای طبع سرد و خشک بوده و در طب سنتی ایرانی جایگاه خاصی در درمان انواع بیماری‌ها دارد. ترکیبات موجود در زرشک باعث شده از آن به‌عنوان ماده‌ای بی‌نظیر در رفع التهابات و دیگر اثرات نامطلوب بدن استفاده شود. از جمله خواص زرشک برای بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. مبارزه با عفونت با زرشک
زرشک دارای خاصیت ضدقارچی و ضدباکتریایی است. با این خاصیت التهابات و عفونت‌های بدن از بین می‌رود. بربرین ماده‌ای است که با چسبیدن به سلول‌های بدن، از آنها در مقابل باکتری‌های مضر محافظت می‌کند. زرشک عفونت‌های ادراری، مثانه و دستگاه گوارش را کاهش و حتی از بین می‌برد. همچنین به کاهش عفونت‌های قارچی پوستی نیز کمک می‌کند.
خواص زرشک برای بدن-راسپینا کلاب
2. بهبود عملکرد دستگاه گوارش با زرشک
زرشک در فرایند هضم غذا و کاهش درد سیستم گوارش بدن بسیار مؤثر است. بربرین روی عضلات صاف روده‌ها تأثیر گذاشته و با رفع عفونت‌ها و اثرات مثبت در رفع انواع اسهال گذرا و اسهال ناشی از مسمومیت، عوارض آنها را خنثی و مرتفع می‌کند.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش با زرشک-راسپینا کلاب
3. درمان گلودرد با زرشک
به دلیل وجود ویتامین C در ترکیبات زرشک، توصیه می‌شود برای درمان سرماخوردگی و گلودرد استفاده شود. همچنین به دلیل خاصیت ضدقارچی زرشک، در درمان برخی اختلالات مانند برونشیت، احتقان بینی و سینوزیت و دیگر بیماری‌های ریه اثرات خارق‌العاده‌ای دارد.
4. درمان بیماری‌های کبد با زرشک
زرشک کبد را پاک‌سازی و موجبات سم‌زدایی از بدن و خون را فراهم می‌کند. این فرایند به علت وجود بربرین در زرشک، به ترشح صفرا منجر شده که برای هضم چربی‌ها در بدن بسیار حیاتی است.
درمان بیماری‌های کبد با زرشک-راسپینا کلاب
5. کنترل دیابت و قند خون با زرشک
بربرین موجود در زرشک، سطح قند و چربی خون را کنترل می‌کند. این ماده با تنظیم ترشح پروتئینهای آدیپوکین، حساسیت نسبت به انسولین را تا حد معینی بهبود میبخشد. این پروتئین در رفع التهابات و ایجاد مقاومت به انسولین بسیار مؤثر است.
6. افزایش ایمنی بدن با زرشک
زرشک منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان است. این ماده برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از ابتلا به انواع عفونت‌ها و بیماری‌های ویروسی خاصیت شگفت‌انگیزی دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها دشمن اصلی رادیکال‌های آزاد هستند و بدن را در برابر هرگونه آلودگی مقاوم می‌کنند.
7. رفع سوءهاضمه با زرشک
مصرف آب زرشک یا چای زرشک، موجب درمان و رفع سوءهاضمه می‌شود. به‌منظور رفع سوءهاضمه، مصرف آب زرشک 15 تا 20 دقیقه قبل از وعده غذایی پیشنهاد ایده‌آل ما به شماست.
8. جلوگیری از التهابات لثه با زرشک
به دلیل خاصیت ضدالتهابی زرشک، این میوه از عفونت و سایر التهابات لثه، تجمع پلاک و ورم لثه‌ها جلوگیری می‌کند.
9. بهبود سلامت قلب با زرشک
یکی از خواص اصلی زرشک، بهبود گردش خون و توزیع مواد مغذی و اکسیژن‌رسانی به رگ‌های خونی است. زرشک همچنین با کاهش سطح کلسترول خون، عملکرد قلب را بهینه و فشارخون را کاهش می‌دهد. در نتیجه از بروز التهابات و ناراحتی‌های قلبی پیشگیری می‌شود.
10. لاغری و چربی‌سوزی بازرشک
مصرف مقدار معین و منظم زرشک و آب زرشک، متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. در نتیجه چربی‌های مضر، فشارخون و بسیاری از ناراحتی‌های کبدی و قلبی – عروقی کاهش می‌یابند. ادامه این فرایند به حفظ تعادل بدن می‌انجامد. دفع چربی‌های غیرمفید، به لاغری و کاهش وزن منتهی می‌شود. ترکیبات موجود در زرشک باعث می‌شود بدن در مقابله با عوامل بیماری‌زا و سندرم متابولیک بسیار قدرتمند عمل کند.
لاغری و چربی‌سوزی بازرشک-راسپینا کلاب
11. تأمین سلامت چشم بازرشک
زرشک به افزایش دید و بینایی کمک زیادی می‌کند. این میوه از تخریب ماکولا و بروز بیماری شبکیه چشم که در سنین بالا رخ می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
12. زرشک ضد تب و ضدتشنج
آلکالوئیدهای بربرین دارای خواص ضد تب هستند. زرشک سرشار از این ماده است. به همین دلیل تجویز زرشک در درمان تب مالاریا مانند نسخه‌ای جادویی عمل می‌کند. این ماده در درمان بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. بربرین دارای خاصیت ضدتشنجی بوده که در درمان صرع بسیار مفید و مؤثر شناخته شده است.
13. تقویت پوست و مو با زرشک
برخی بیماری‌های پوستی با مصرف زرشک و عصاره آن قابل مرتفع شدن هستند. زرشک غنی از ویتامین C است. این ویتامین از پیری زودرس پوست و آثار و عوارض منفی، روی پوست تا حد زیادی می‌کاهد. ویتامین C با کلاژن‌سازی، چین‌وچروک پوست را از بین می‌برد. همچنین باعث شفاف و روشن شدن پوست می‌شود. این ویتامین با تغذیه و گردش خون بهتر به درخشندگی و سلامت بیشتر موها نیز کمک می‌کند.
12. درمان کم‌خونی بازرشک
کم‌خونی یا آنمی زمانی رخ می‌دهد که سطح آهن خون از حد معینی کاهش یابد. ویتامین C موجود در زرشک باعث جذب آهن بیشتر از سایر مواد غذایی می‌شود. در نتیجه کم‌خونی ناشی از کمبود و فقر آهن جبران می‌شود.
درمان کم‌خونی بازرشک-راسپینا کلاب
13. بهبود عوارض ناشی از شیمی درمان بازرشک
بربرین موجود در زرشک فرایند تولید گلبول‌های سفید را افزایش می‌دهد. تولید بهینه گلبول‌های سفید، موجب التیام و بهبودی زخم‌ها می‌شود. یکی از عوارض شیمی‌درمانی، ایجاد اختلال در تولید گلبول‌های سفید است. با مصرف زرشک، گلبول‌های سفید جدید تولید شده و عوارض ناشی از شیمی‌درمانی به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
بهبود عوارض ناشی از شیمی درمان بازرشک-راسپینا کلاب
14. خواص ضدسرطانی زرشک
بربرین سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. همچنین این ماده توانایی مبارزه با سلول‌های سرطانی در هر مرحله از رشد، تکثیر و تولیدمثل را دارد. به‌طورکلی زرشک فعالیت سلول‌های آسیب‌دیده و غیرنرمال را مختل می‌کند و در درمان سرطان و کاهش عوارض آن در بدن بسیار مؤثر شناخته شده است.
خواص ضدسرطانی زرشک-راسپینا کلاب
15. درمان خانگی مسمومیت غذایی با زرشک
زرشک دارای خواص ضدباکتریایی است؛ بنابراین در موارد خفیف مسمومیت‌های غذایی، زرشک به‌عنوان یک درمان خانگی، بسیار خوب عمل می‌کند. در صورت بروز مسمومیت شدید به پزشک مراجعه کنید.
16. کاهش کلسترول بازرشک
مواد موجود در ساختار زرشک موجب کاهش سطح کلسترول بد خون می‌شود. فیبر رژیمی، اصلی‌ترین ماده‌ای است که کلسترول غیرضروری روده بزرگ را مهار می‌کند. با این روند، کلسترول مفید و خوب بدن افزایش می‌یابد.
کاهش کلسترول بازرشک-راسپینا کلاب
17. درمان اسهال بازرشک
غلظت بالای بربرین در زرشک، با جلوگیری از فعالیت برخی گیرنده‌های انتقال مدفوع به روده‌ها، مانع بروز اسهال می‌شود. زرشک قرن‌هاست به‌عنوان ماده‌ای ضد اسهال استفاده می‌شود. بربرین با اثربخشی روی باکتری‌های ایجادکننده اسهال موسوم به باکتری “ای کولای” از بروز این عارضه پیشگیری می‌کند.
درمان اسهال بازرشک-راسپینا کلاب
عوارض جانبی مصرف زرشک
مصرف اندازه و در حد متوسط زرشک، هیچ‌گونه اثرات منفی در بدن ایجاد نمی‌کند. اما زیاده‌روی در مصرف زرشک باعث ایجاد اختلالاتی می‌شود. مانند:
· خوردن زیاد زرشک باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ، اسهال، خونریزی بینی، افت فشارخون و کاهش تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس می‌شود.
· مصرف زرشک در بزرگسالان برای کبد بسیار مفید است. اما در کودکان در سنین خیلی پایین باعث ایجاد اختلال در عملکرد کبد و زردی می‌شود.
· زنان باردار و شیرده از مصرف زرشک خودداری کنند. زیرا زرشک انقباضات رحم را افزایش و منجر به سقط جنین می‌شود. مادران شیرده هم، چون ماده بربرین از طریق شیر به نوزاد منتقل می‌شود، از خوردن زرشک به هر شکل آن بپرهیزند.
· بیماران دیابتی از مصرف برخی داروهای خاص با زرشک خودداری کنند.
جمع‌بندی
زرشک یک ماده غذایی بسیار مفید با خواص و فواید زیاد برای بدن است. این میوه دارای مواد مغذی فراوان در درمان و پیشگیری از انواع بیماری‌هاست. زرشک طعم تند و ترش داشته و از قرون گذشته برای درمان عارضه‌هایی همچون گوارش، عفونت بدن و بیماری‌های پوستی تجویز می‌شد. ویتامین C موجود در زرشک انرژی بدن را تأمین و در مقابل انواع آلودگی‌ها مقاوم می‌کند.
بربرین ماده ضدباکتری و ضدقارچ است که به میزان زیادی در زرشک وجود دارد. این ماده از بروز عفونت مثانه، عفونت ادراری و انواع عفونت‌های قارچی و باکتریایی پوست جلوگیری می‌کند.
