مکمل ورزشی چیست؟
امروز قصد داریم به بررسی مکملهای ورزشی و انواع آنها بپردازیم پس با ما همراه باشید. مکملهای ورزشی در جهت تکمیل برنامه غذایی ورزشکاران به میدان واردشده و با پروتئین، فیبر، مواد معدنی و یا ویتامینهای موجود در خود میکوشند تا کمبودهای تغذیهای ورزشکاران را برطرف سازند. بدین ترتیب میتوان گفت این مکملها با توجه به نیاز بدنی ورزشکاران انتخاب میشوند. ازاینرو هر فرد متناسب با نوع ورزشی که انتخاب نموده و شرایط بدنی، یک مکمل را گزینش و در سایه آن به شرایط جسمانی ایدهآل نزدیک و نزدیکتر میشود.
بدین ترتیب نمیتوان بدون برنامه و در نظر گرفتن نکات بهداشتی و سلامتی به سراغ این مکملها رفت و انتظار دریافت نتیجه مطلوب را دریافت نماییم. ورزشهای متفاوتی مانند قدرتی، هوازی، تناسباندام و … امروزه وجود دارند که ورزشکاران حاضر در آنها هرکدام به مکملی خاص برای موفقیت در آن رشته ورزشی نیازمند هستند.
برای مثال علاقهمندان به عضله سازی اغلب به سمت مکملهای پروتئینی سوق داده میشوند، اما مکملهای ویتامینی بیشتر مناسب ورزشهای هوازی است، زیرا این ویتامینها استقامت افراد را در جهت انجام بهینه چنین فعالیتی تأمین میکنند. در این مطلب باب این مکملها سخن خواهیم گفت و با انواع مختلف آنها بیشتر آشنا میشویم.
انواع مختلف مکملهای ورزشی موجود در بازار:
در حال حاضر صنعت پزشکی بهمنظور مداوای بسیاری از بیماریها مانند آسم، کمخونی، تضعیف سیستم ایمنی و … مکملهای فراوانی را معرفی نموده است. بدین ترتیب بیماران با مصرف منظم این مکملها میتوانند، پروسه بهبودی را سریعتر و بهتر طی نموده و سلامتی برایشان قابلدسترستر شود. در این میان انواع مختلف مکملهای ورزشی با رویکردی متمایز به میدان آمده و اهداف ورزشی متفاوتی را پیگیری میکنند.
همین گوناگونی سبب شده انتخاب مکملی صحیح و متناسب با شرایط جسمی یک ضرورت مهم تلقی شود تا به امید رسیدن به کامیابی و موفقیت در یکرشته ورزشی در دام بیماریها گرفتار نشویم. اکنون انواع مختلفی از این مکملها با وعدههای رنگی در بازار یافت میشوند، اما انتخاب یک نمونه مطابق با دستورات پزشکی بسیار ضروری است، زیرا در غیر این صورت برخی مکملها در بدن اثرات سمی ایجاد نموده و فرد را درگیر عوارض متعددی میسازند.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر پروتئین:
مکملهای ورزشی پروتئینی محبوب افرادی هستند که به ساخت عضله برای موفقیت در رشته ورزشی خود نیازمندند. موفقیت در ورزشهایی مانند وزنهبرداری، تناسباندام و … مستلزم افزایش حجم عضله است. البته کاهش عضلهها میتواند نهتنها در ورزشکاران بلکه در افراد عادی نیز موجبات بیماریهای مختلف را فراهم سازد. این امر در ورزشکاران که روزانه با فعالیتهای سنگین و تمرینات پرتکرار روزگار میگذرانند، با شدت بیشتری خود را نشان داده و مضراتش سریعتر و عمیقتر بروز میکند.
بهترین راهکار بری رسیدن به حجم پروتئین موردنیاز استفاده از منابع طبیعی آن مانند گوشت، لبنیات، حبوبات و … است، در کنار آن مکملهای پروتئینی نیز خوب ظاهرشده بهشرط آنکه بر اساس مبناهای پزشکی مصرف شوند.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر مواد معدنی:
با محدودیتهای زیادی که بدن برای جذب مواد معدنی در مقابل خود احساس میکند، شاید نیاز به مصرف مکملهای ورزشی مبتنی بر مواد معدنی بیش از دیگر موارد احساس شود. تنوع بالای مواد معدنی موردنیاز بدن نیز از سوی دیگر افراد را برای رسیدن سریعتر و بیدغدغهتر به شرایط جسمانی مدنظر به مصرف این مکملها تشویق میکند. البته از این موضوع مهم نیز نمیتوان غافل شد که کمبود مواد معدنی بهسرعت خود را با علائمی مانند سرگیجه و حالت تهوع در حین ورزش و از دست دادن انگیزه و انرژی در طول روز نشان میدهد.
ازاینرو بهمنظور حفظ قوای جسمانی و عدم نیمهکاره رها کردن فعالیتهای بدنی باید مصرف مکملها بر پایه مواد معدنی را در دستور کار خود قرار دهید. ولی به خاطر داشته باشید که در اینجا نیز مصرف بیرویه حکم مرگ را داشته و خطرات این سوءمصرف، هولناکتر ظاهر میشود. ازاینرو توصیه میشود تا حد امکان با مواد غذایی طبیعی، عناصر معدنی مانند آهن، روی، پتاسیم و … به بدن رسانده شده و ورزشکاران بدون تجویز پزشک به این مکملها نزدیک نشوند.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر ویتامینها:
به دلیل وسعت مواد غذایی حاوی انواع ویتامین و قدرت بالای بدن در جذب این عناصر، اغلب افراد به مکملهای ورزشی مبتنی بر ویتامین نیاز چندانی ندارند. مگر در شرایط بحرانی که پزشکان ترجیح میدهند، بیماران به مصرف این داروها رویآورند. اگر اطمینان دارید که رژیم غذایی شما از انواع ویتامینهایی چون A، C، D و … سرشار و تکمیل است، مصرف خودسرانه مکملهای ویتامینی چندان توصیه نمیشود، حتی برخی از آنها مضر سلامتی نیز هستند.
برای رسیدن به حجم قابل قبولی از ویتامینها مصرف گردو، زیتون، شیر، سالمون و … را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا بدنتان دریافت متناسبی از ویتامین را تجربه نماید.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر آنتیاکسیدانها:
میوههای رنگی و سبزیهای تازه منابع قابل قبولی از آنتیاکسیدان هستند که اگر به مقدار کافی مصرف شوند، بدن را در برابر عوارضی مانند آسیب غشای سلولی، سرطان، تخریب DNA، پیری زودرس و … بر حذر میدارند. با تمام نیازی که بدن به آنتیاکسیدانها دارد، اما در شرایط عادی و ورزشهای سبک قادر است، آن را از همان مواد غذایی جذب نماید.
ولی در شرایطی که افراد به ورزشهای سنگین قدرتی میپردازند، پزشکان بهمنظور مرتفع سازی خطر تولید رادیکالهای آزاد در بدن، ورزشکاران را به مصرف مکملهای ورزشی مبتنی بر آنتیاکسیدان تشویق میسازند تا خطرات احتمالی را از آنها دور سازند. با این توصیفات افراد عادی به دریافت آنتیاکسیدانی مضاعف از طریق مکمل نیازی نداشته و فقط در شرایط خاص این داروها توسط پزشکان تجویز میشود.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر کافئین:
بسیاری به سمت مکملهای ورزشی کافئین دار به دلیل ایجاد سطح هوشیاری مطلوبتر و افزایش تمرکزی که ایجاد میکنند، متمایل میشوند. درواقع این نوع مکملها باهدف تأمین مواد مغذی خریداری نمیشوند و فقط از همان جنبه تمرکز بخشی موردتوجه هستند. البته بسیاری این مکملها را به دلیل تسریع متابولیسمی که ایجاد مینمایند، مورداستفاده قرار میدهند تا سریعتر در وزن نرمال قرار گیرند.استفاده از مکمل های حاوی کافئین برای کاهش وزن و چربی سوزی بسیار موثر است.
مصرف کنترل نشده و بیبرنامه چنین مکملی عواقب خطرناکی بر روی سیستم مرکزی گذاشته، اما مقدار کنترلشده آن نوید هوشیاری و تمرکز بیشتر را حین تمرینات ورزشی به همراه دارد. بدین ترتیب خستگی دیرتر به سراغ ورزشکارانی میآید که به مصرف این مکملها روی میآورند.
· مکملهای ورزشی مبتنی بر اسیدهای چرب:
کسانی که قصد کاهش چربیهای بدن بدون از دست دادن عضلات رادارند از مکملهای ورزشی مبتنی بر اسیدهای چرب نهایت بهره را میبرند. این مکملها با کاهش درصد چربی بدن و در مقابل افزایش عضله سازی یک ترکیب بدنی عالی را برای افراد به وجود آورده و با ارتقا متابولیسم میکوشند چربیها را سریعتر از بدن دفع نمایند. فقط باید دقت داشت، مصرف خودسرانه و بیبرنامه این مکمل زیانبار بوده و افزایش عضلهای که از آنها انتظار میرود، محقق نمیشود.
افراد عادی بهتر است این اسیدها را با مصرف خوراکیهایی مانند گوشت، لبنیات و … تأمین نمایند و بدون اصلاح برنامه غذایی و در نظر گرفتن تمرینات ورزشی به سمت این مکملها نروند.
مکمل های ورزشی چقدر تاثیر دارند؟
بسیاری افراد بدون استفاده از مکملهای ورزشی توانستهاند، به وزن ایدهآل و تناسباندام مدنظرشان برسند. ولی کسانی که در پی سرعت بخشیدن به این فرآیند هستند در کنار این داروها به چنین مطلوبی دست مییابند. مهمترین رکن در یک ورزش اصولی توجه به تعداد و شدت تمرینات و برنامهریزی دقیق باب تغذیه و نحوه و میزان کالری ورودی به بدن است. حال مکملها بهعنوان یک تکمیلکننده و در نقش حامی ظاهرشده و اگر در اندازههای کنترلشده مصرف شوند، تسریع پروسه تناسباندام را به ارمغان خواهند آورد.
با این توضیحات نمیتوان تأثیر این مکملها را نادیده گرفت، فقط نکته مهم در اینجا توجه به حد مجاز مصرف آنها است. در غیر این صورت مخاطرات این مکملها بیشتر از سود و نتیجه مطلوبشان خواهد بود. پس در ابتدا اصلاح شیوه تغذیه و برنامه تمریناتی مدون و مناسب را در دستور کار خود قرار دهید، سپس از مکملهای ورزشی در جهت ارتقا سطح کیفی فعالیتهای خود بهرهمند شوید.
دلایل استفاده از مکملهای ورزشی در بین ورزشکاران:
ورزشکاران در مدتزمان بیشتر و در دفعات پرتعدادتر و با شدتی فزونتر، فعالیتهای ورزشی را در پیش میگیرند که این امر شرایط جسمانی متفاوتی را برای آنها رقم میزند که از افراد معمول جامعه متمایز است. حتی در میان همین ورزشکاران نیز حالات گوناگونی حاکم است، برخی ورزشها انرژی بیشتری به نسبت نمونههای دیگر میطلبند که این موارد سبب میشود، مکملها جزء جداییناپذیر رژیمهای ورزشکاران باشند. ازاینرو بهمنظور ریکاوری و تأمین انرژی در ادامه راه مصرف مکملها ضروری است.
ولی در این میان ضرورتهای دیگری نیز وجود دارد که حکم میکنند مکملهای ورزشی بخشی از رژیم غذایی ثابت این گروه خاص باشند که در ادامه حول این دلایل بیشتر سخن میگوییم.
· حجم بیشتر احتیاجات غذایی ورزشکاران:
اگر یک فرد عادی یا ورزشکار مبتدی باشید، نیاز تغذیهای متعادلی خواهید داشت، اما ورزشکاران حرفهای و فوق سنگین به حجم بالاتری از مواد غذایی نیاز دارند. عدم توانایی مصرف این حجم به دلیل احتمال برخورد به زمان تمرینات سبب میشود، این دست افراد به دنبال جایگزینی برای بخشی از مواد غذایی موردنیازشان باشند که در اینجا انواع مکملها به کمک آمده و ابعاد وسیعی از نیاز تغذیهای افراد را باوجود حجم کم خود برآورده میسازند.
· افزایش نیازهای متابولیکی:
با تمامی تلاشهایی که در تدوین و پیادهسازی یک رژیم مؤثر برای ورزشکاران توسط پزشکان صورت میگیرد، بازهم بخش عظیمی از نیازهای متابولیکی این افراد با تغذیه طبیعی برطرف نمیشود. مکملها با جذب بالایی که دارند، بهسرعت وارد سیستم گردش خون شده و نیازهای بدن را مرتفع میسازند. حالآنکه مواد غذایی طبیعی پروسهای طولانی و زمانبر را طی نموده و بخش حجیمی از آنها نیز جذب بدن نمیشود.
· کاهش حجم مواد غذایی:
نزدیک بودن دورههای تمرینات در روز به ورزشکاران اجازه تغذیههای سنگین را نمیدهد، حالآنکه این دست افراد به چنین حجم بالای مواد غذایی نیاز مبرم دارند. بدین ترتیب مکملها به ورزشکاران این امکان را میدهند، باکم کردن حجم مواد غذایی بدون آسیب به بدنشان آن مقدار موردنیاز ویتامین، املاح و … را به بدن خود وارد سازند و با معضل خطرناک فقر مواد غذایی ناخواسته دستبهگریبان نشوند.
· حاوی مواد مغذی بیشتر در حجم کمتر:
مقدار محدودی از مکملها حاوی بخش عظیمی از مواد مغذی هستند، به همین دلیل است که برای افراد با حجم فعالیت کم نهتنها سودمند نیستند، بلکه زیانبار و خطرزا نیز محسوب میشوند. ولی همین خصیصه باعث شده، مصرف مکملهای ورزشی برای ورزشکاران حرفهای یک مزیت بزرگ به شمار برود و دریافت موفقیت را برایشان امکانپذیرتر سازد.
· پیشگیری از تخریب عضلات:
مکملهای ورزشی که حاوی مقادیر قابلتوجهی آنتیاکسیدان هستند، عضلات را از تخریب اکسایش رهانده به همین دلیل سودمند واقع میشوند. ازاینرو موردنیاز ورزشکاران به شمار رفته تا از سلامتی آنها و تحلیل عضلانی بدنشان حراست نمایند.
· افزایش قدرت و توده عضلانی:
افزایش قدرت و توده عضلانی نیز محبوبی است که بسیاری از ورزشکاران به دنبال آن هستند، مکملهای کراتینی در این عرصه افراد را به موفقیتهای چشمگیری نائل میسازد. بهراستی تا حد زیادی ورزشکاران نمیتوانند با یک تغذیه معمول به چنین حجمی از عضلات برسند، اما مکملها راه دستیابی بدان را سهلتر میسازند.
· تعویق انداختن خستگی:
خستگی مفرط بعد از تمرینات ورزشی موضوعی است که بسیاری را از پیمودن ادامه راه متزلزل میسازد. مکملها با افزایش قوای جسمی ورزشکاران را برای طی مراحل پیشرفت آنهم بااقتدار و پشتکار بیشتر یاری میرسانند و بیحالی، سستی و کرختی را از بدن ورزشکاران میزدایند.
برخی از برندهای مطرح مکملهای ورزشی:
حرفهای شدن نیازمند حرفهای عمل کردن است و مکملهای ورزشی بهشرط آنکه تخصصی انتخاب و اصولی مصرف شوند، در مسیر سخت حرفهای شدن در عرصه ورزش، حامیان خوبی محسوب میشوند. نظارت مستقیم وزارت بهداشت بر این مکملها سبب شده اعتماد به آنها راحتتر باشد و احتمال خطرات توسط آنها تا حد قابل قبولی کاهش یابد. در ادامه به ذکر برخی از نامآشناترین این برندها میپردازیم تا اگر تمایل دارید، برای رسیدن به اهداف ورزشیتان از آنها استفاده نمایید تا حدی به انواع مختلف این مکملها آگاهی یابید.
1. مکمل ورزشی نوتری پلکس کارن:
نوتری یک برند ایرانی بوده که به دلیل ترکیبات مؤثر در محصولاتش مانند پروتئین و آمینواسید یکی از مکملهای ورزشی خوب و تأثیرگذار بهمنظور عضله سازی و افزایش حجم پروتئین شناخته میشود. از ویژگیهای عالی آن قدرت فوقالعادهاش در کاهش چربیهای بدن و نحوه استفاده راحت آن به دلیل حالت پودری این مکمل میباشد. طعم کاکائو مانند این مکمل به ذائقه بسیاری از ورزشکاران خوش آمده و با مصرف آن از تجزیه عضلههای خود جلوگیری میکنند. البته این مکمل در تأمین ویتامینهای موردنیاز بدن نیز موفق ظاهرشده و بهگونهای عالی در اواخر دوره مصرف با حجم گیری مؤثر عضلهها مصرفکننده خود را راضی میکند. بهمنظور اثربخشی بیشتر باید بهصورت چند وعده متوالی در حین ورزش و قبل و بعد از اتمام ورزش بهصورت محلول در شیر یا آبمیوه مصرف شود.
2. مکمل ورزشی افتر مکس اپتیموم نوتریشن:
کسانی که به اثربخشی مکملهای خارجی اعتماد بیشتری دارند، حتماً انتخابشان مکمل افتراست. این مکمل از انواع ویتامینها، اسیدآمینهها و مواد معدنی ضروری بدن سرشار بوده، ازاینرو در قالب مکمل ریکاوری اثرگذار مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. روش حساس مصرف آن لزوم استفاده از این مکمل را زیر نظر پزشک تغذیه و مربی ورزشی میرساند. این مکمل گزینهای بهواقع عالی در افزایش حجم توده بدنی و بازسازی و بهسازی عضلات بدنی است. ازاینرو گزینه ایدهآل دنیای مکملها نیز به شمار میرود.
3. مکمل ورزشی سینتا 6 بی اس ان:
تغذیه عالی عضلات حتی پس از ساعتهای متوالی فعالیت و ورزش از مشخصات بارز و محبوب مکمل ورزشی سینتا است. عنصر اصلی وجودی این نوع مکمل را اسیدهای آمینه تشکیل میدهند ازاینرو مصرف آن برای عضلات فعال یک تغذیه عالی به شمار میرود. طعم عالی سبب شده بسیاری از ورزشکاران تمایل داشته باشند در تمامی وعدههای غذایی خود را در کنار غذا از آن استفادهکننده که این امر تأثیر نامطلوبی بر سیستم گوارش و معده به دلیل فرمولاسیون عالیاش نمیگذارد. به جهت اثربخشی بیشتر این مکمل را با آب یا شیر کمچرب مخلوط کرده و بهصورت روتینگ مصرف میکنند و از تأثیرات شگرف آن بر بدن نهایت بهره را میبرند.